Inleiding

Voormalige KOESTAL (hoofdgebouw) met bijbehorende vijfde STAL, hoofdonderdeel van het complex "Melkerij Hofstede Oud-Bussem", gebouwd in 1903-1905 naar ontwerp van K.P.C. de Bazel. Het grote gebouw bestond uit vier stalgedeelten en bood plaats aan 144 koeien, de vijfde stal aan 40 koeien. De stallen waren op de meest moderne wijze ingericht, de zolders fungeerden voor de opslag van hooi. Op het binnenterrein bevonden zich twee verdiept liggende mestgoten waardoor de mest uit de stallen middels een door een paard getrokken kar werd afgevoerd naar de mestput ten oosten van het stalgebouw. Het gebouw ligt deels op het grondgebied van de gemeente Naarden en deels in de gemeente Huizen.

N.B. Tussen het hoofdgebouw en de vijfde stal staat een moderne, glazen verbindingsgang (1980) die voor de bescherming van ondergeschikt belang is.

Omschrijving

Het symmetrisch opgezette hoofdgebouw heeft een U-vormige plattegrond en bestaat uit drie vleugels rond een binnenhof. De vleugels tellen elk één bouwlaag onder drie haaks op elkaar aansluitende schild- en zadeldaken die met riet zijn gedekt. In het midden van de lange hoofdvleugel bevindt zich een centrale rondboogvormige poort in een puntgevel onder steekkap. Op de kruising van de steekkap en het hoofddak staat een zeskantig klokkentorentje met gemetselde basis en een lantaarn van rondbogen waarin het uurwerk hangt. Het rieten koepeldakje heeft een iets uitzwenkende dakvoet. De gevels zijn opgetrokken in bruine baksteen en vlak onder de goot voorzien van een tandlijst en waterlijst. De gevels bevatten twaalfruits (stal)vensters (oorspronkelijk negenruiters) met luiken die paarsgewijs zijn gegroepeerd. In de dakschilden bevinden zich kleine getoogde dakkapellen in twee lagen boven elkaar. De grotere rondboogvormige dakkappellen bevatten oorspronkelijk de dubbele hooiluiken. In de puntgevel van de poort bevinden zich twee gevelstenen met het opschrift "Hofstede" en "Oud-Bussem". Aan weerszijden van de poort twee deuren onder vierruits bovenlichten en in de geveltop twee vierkante zoldervensters met luiken onder een roosvenster. Dubbele staldeuren gehandhaafd. STAL 5 heeft een rechthoekige plattegrond onder rieten schilddak met steekkap. Een bouwlaag opgetrokken in bruine baksteen met kleine stalvensters met luiken. In de dakschilden ook kleine halfronde dakkapellen.

Waardering

Het hoofdgebouw uit 1903-1905 met vijfde stal, deel uitmakend van het complex "Melkerij Hofstede oud-Bussem", is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als uitwendig grotendeels gaaf bewaard gebleven hoofdonderdeel van het complex met bijzondere oorspronkelijke functie en als één van de hoogtepunten uit het oeuvre van de architect K.P.C. de Bazel. Het hoofdgebouw heeft tevens situationele waarde vanwege de historisch-functionele en stilistische samenhang met de overige complexonderdelen en de ligging op het landgoed Oud-Bussem.