Inleiding

In 1863, naar ontwerp van de stadsarchitect C.J. de Bruyn Kops gebouwde DIENSTWONING met de functies van baarhuis en wachtkamer voor de beheerder van de van 1829 tot 1874 in gebruik zijnde Gemeentelijke Begraafplaats Haagpoort in het huidige Kalverbos. Na WOI heeft het huis ook nog dienst gedaan als politiepost, voordat het de huidige functie van een dubbel particulier woonhuis kreeg. Het in een vrij sobere, in een aan het Eclecticisme verwante, Neo-Classicistische bouwstijl opgetrokken pand staat met de achtergevel aan het restant van de voormalige stadsgracht (de Watertorengracht) en de noordelijke rand van het beschermde stadsgezicht van Delft.

Omschrijving

Vrijstaand, uit twee dwars op elkaar staande volumes samengesteld, vanuit een T-vormige plattegrond opgetrokken woonhuis met een lage verdieping onder met muldenpannen gedekte, uitkragende zadeldaken. De uitkragingen van de daken rusten aan de langsgevelzijden op schoren en aan de kopgevelzijden op langgerekte klossen. De goten zijn voorzien van geprofileerde boeiboorden. De gevels zijn gepleisterd, ze staan boven een hardstenen onderste en een grijs geschilderde tweede plint en zijn voorzien van rechtgesloten gevelopeningen. Het aanzien van de terugliggende gevel van de op het Kalverbos georiënteerde voorzijde wordt gedomineerd door een veranda met een open overkapping, die bestaat uit een op een ligger rustende reeks van schuin liggende latten. De overkapping wordt gedragen door vier rechthoekige, op neuten staande houten kolommen. De begane grond bevat twee vensters met zesruits schuiframen, waarvan de bovenzijden worden geaccentueerd door een rechthoekige profiellijst. De deur hier links van is een paneeldeur met pseudo-stolpnaald, die staat onder een bovenlicht en binnen geprofileerde kozijnen. De verdiepingsvensters zijn vierkant en bevatten ramen met een ruitvormige roedenverdeling. De kopgevel (een eenvoudige puntgevel) van het dwars staande volume hier links van heeft een symmetrische indeling en heeft in beide bouwlagen twee vensters. De vensters op de begane grond zijn als die in voornoemde langsgevel. De verdiepingsvensters bevatten vierruits schuiframen. De punt van de geveltop is geaccentueerd door een licht uitkragende rand. De linker langsgevel van het dwars staande volume is eveneens vrijwel symmetrisch met een deur in het midden en aan weerszijden op de begane grond een venster als die aan de voorzijde. Geheel links in de gevel staat een klein venster. De verdiepingsvensters bevatten ramen als die boven de veranda aan de voorzijde.

De kopgevel aan de op het water gerichte achterzijde is identiek aan die aan de voorzijde. De korte zijgevel tussen deze kopgevel en de langsgevel bevat een zesruitsvenster zonder omlijsting boven het bovenraam.

De terugliggende langsgevel aan deze zijde bevat op de begane grond een onder een bovenlicht staande glasdeur. Het venster er links van is als die als de andere vensters op de begane grond. Geheel rechts in deze gevel staat een smal venstertje. De drie vensters op de verdieping zijn identiek aan de drie verdiepingsvensters in de voorgevel.

Ook de naar de straat gerichte kopgevel is symmetrisch. De vensters op de begane grond zijn hier eveneens identiek aan die in de onderste bouwlaag van de andere gevels. De blinde geveltop is voorzien van een dichtgezette cirkel; hier bevond zich een rond uurwerk in de tijd dat in het pand een politiepost was gevestigd.

Het interieur is mede door de functieveranderingen meerdere malen gewijzigd. Het bevat geen monumentale onderdelen.

Waardering

De voormalige dienstwoning, later politiepost, is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de stedenbouwkundige waarde.

Het pand heeft cultuurhistorische waarde vanwege de bijzondere functies die het heeft gehad.

De dienstwoning heeft architectuurhistorische waarde vanwege de voor de bouwtijd karakteristieke stilistische kenmerken en detaillering.

Het pand heeft stedenbouwkundige betekenis vanwege de bijzondere ligging in het Kalverbos en vanwege de visuele en functionele samenhang met het restant van de begraafplaats. Er is tevens sprake van ensemblewaarde vanwege de sterke visuele relatie met de eveneens in het Kalverbos staande watertoren en het bijbehorende pompgebouw.

De voormalige beheerderswoning en politiepost is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het exterieur.

De dienstwoning heeft bovendien enige zeldzaamheidswaarde vanwege de oorspronkelijke functie.