Inleiding

Ten zuiden van het hoofdgebouw staat een KOETSHUIS met ORANJERIE behorende bij de buitenplaats Ter Horst. Blijkens een gevel- en wapensteen is het bakstenen bijgebouw in 1701 gebouwd in opdracht van mr. Frederik Sluysken. De oranjerie is in 1767 gebouwd in opdracht van mr. Iman Cau, waarvoor waarschijnlijk de aangrenzende schuur is verkleind. Op een ontwerptekening van P. Post staat het bouwhuis zonder oranjerie afgebeeld.

Omschrijving

Het op een onregelmatig gevormde rechthoekige grondslag opgetrokken pand bestaat uit drie bouwlichamen, namelijk een koetshuis en een schuur onder twee met Oud-Hollandse pannen gedekte zadeldaken met zakgoot, en de later toegevoegde oranjerie onder een met Oud-Hollandse pannen gedekt schilddak. De symmetrisch ingedeelde voorgevel heeft centraal de omlijste toegangsdeur met het jaartal 'MDCCI' en daarboven een rijk gedecoreerde wapensteen met fronton en festoenen. In het dakschild een meerruits dakkapel. Aan weerszijden van de toegangsdeur is een deurpartij gevormd door twee gekoppelde dubbele deuren. In het muurwerk hierboven zijn oeuil-de-boeufs aangebracht, gevat in een natuurstenen omlijsting. In de zijgevel zijn bouwsporen zichtbaar, één vensteras met een vierruits venster, een luik met meerruits bovenlicht en een omlijste oeuil-de-boeuf. Het luik wordt geflankeerd door natuurstenen decoraties. In de zijgevel van de aangrenzende schuur een deur. De symmetrisch ingedeelde voorgevel van de oranjerie heeft vijf vensterassen met centraal de dubbele toegangsdeur met naar buiten draaiende bovenlichten waarin een kruisvormige roedenverdeling. Aan weerszijden hiervan grote achtruits vensters. Tegen de oostgevel staat een oude moerbeiboom.

Waardering

KOETSHUIS met ORANJERIE is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als typologische gaaf voorbeeld van een 18de-eeuws koetshuis met oranjerie. Tevens heeft het bijgebouw ensemblewaarde door de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats, in bijzonder door de situering aan de het voorplein en als onderdeel van de 18de-eeuwse tuinaanleg.