Inleiding.

De Isralitische begraafplaats "Sombre Hadass" wordt aan de westelijke zijde van de openbare weg (Putseweg) gescheiden door een MUUR MET TWEE POORTEN in Expressionistische stijl, daterende uit omstreeks 1930.

Omschrijving.

Tussen de noordelijke en de zuidelijke poort bevindt zich een in karakteristieke rode Belgische baksteen gemetselde muur, geleed door getrapte pijlers en lisenen, met aan de bovenzijde een doorlopende reeks segmentboogvormige openingen en voorzien van hardstenen afdekplaten. Het gedeelte van de muur ten zuiden van de zuidelijke poort is eenvoudiger uitgevoerd.

Opvallend is de noordelijke poort, die tot een hoogte van ca. zeven meter is opgemetseld. Deze poort bestaat uit twee bakstenen pijlers met getrapte neggen en een dito uitgevoerde bakstenen latei, voorzien van een tekst in Hebreeuws. Tegen de pijlers zijn ter linkerzijde en rechterzijde van dedoorrijopening twee granieten platen aangebracht, met de resp. in het Nederlands en Hebreeuws gestelde tekst: "De muur met de poorten / van deze begraafplaats / werden opgericht door / den weleerwaarden heer / Max Halevy Z.G. / President van de Isralitische / Gemeente te Antwerpen / als aandenken aan zijn / dierbaren vader / den weleerwaarden heer / Hirsch Havely Z.G. / Overleden Hoschana Raba 5680 / den 15. Oktober 1919 en begraven / Simchat Thora den 17. Oktober / 1919 te Vevey - Zwitserland / Het aandenken van een / rechtvaardige is tot zegen". Naast de noordelijke poort is een smallere opening voor voetgangers. De smeedijzeren hekken zijn alle na-oorlogs en vallen buiten de bescherming.

Waardering.

Het poortgebouw van de begraafplaats is van algemeen belang. Het heeftcultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociale en geestelijke ontwikkeling, namelijk de ontwikkeling van de joodse grafcultuur, het is tevens van belang voor de typologische ontwikkeling. Het heeft architectuurhistorisch belang door de verzorgde detaillering.

Het heeft ensemblewaarden als onderdeel van een begraafplaats, die cultuurhistorisch en architectuurhistorisch van belang is als manifestatie van de geschiedenis van de joodse grafcultuur over onze landsgrenzen. Het is gaaf bewaard gebleven en uiterst zeldzaam.