Inleiding

"Heyacker". ONDERWIJZERSWONING van de TUCHTSCHOOL, Rijksinrichting voor jongens, gelegen rechts van het hoofdgebouw.

Ontwerp uit 1904-'05 van rijksbouwmeester Willem Cornelis Metzelaar.

Omschrijving

De tweelaagse onderwijzerswoning, in architectuur spiegelbeeldig aan de woning van de directeur, heeft een rechthoekige plattegrond onder uitkragend chaletachtig dak belegd met rode geglazuurde Friese pannen. Het dak heeft op de kop gesneden halfronde houten schijnspanten steunend op consoles. Eigen voordeur aan het plein en een verbindingsgang onder plat dak naar het hoofdgebouw. De blinde achtergevel van de dienstwoningen grenst aan ommuurde luchtplaatsen. Inwendig onder andere een kamer-en-suite. Centraal in de woning een trap met schalmgat, leuning met wrong en balustrade met gedraaide balusters. Het opgaande werk van het hoofdgebouw, dienstwoningen en bijgebouwen bestaat uit paarsrode machinale baksteen gemetseld in kruisverband afgewisseld door horizontale rode banden met toepassing van natuursteen voor basement, dorpels en sluitstenen. Muuropeningen met segmentbogen. Houten kozijnen met samengestelde negenruits vensters.

Waardering

Het complex van de tuchtschool "Heyacker" is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarden: het complex is van belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het gevangeniswezen in de periode kort na 1900; het is van belang als bijzondere uitdrukking van de typologische ontwikkeling van de tuchtscholen. Het object heeft architectuurhistorische waarden: het is van bijzonder belang voor de geschiedenis van de justitie-architectuur; het is van bijzonder belang voor het oeuvre van de rijksbouwmeester W. C. Metzelaar. Ensemblewaarden: het heeft bijzondere betekenis wegens de wijze van inrichting en voorzieningen, met name de hiërarchische verhouding tussen hoofdgebouw en woningen. Gaafheid/herkenbaarheid: het object is van belang wegens de architectonische gaafheid van het exterieur. Zeldzaamheid: het is van belang als een der weinige gaaf bewaarde voorbeelden van een dergelijke tuchtschool.