Inleiding

LANDHUIS uit 1774, gebouwd als hoofdgebouw van de buitenplaats door Jan Schoonhoven, makelaar te Amsterdam, 'meestertimmerman' en tevens eigenaar van de buitenplaats. In feite betrof het een verbouwing van een reeds aldaar gelegen huis en tuinmanswoning, die bij elkaar werden getrokken, met een verdieping werden verhoogd en van een nieuwe kap werden voorzien. Deze bouwcampagne was een van de voorwaarden, die door de nieuwe eigenaar van Schoonoord, Joan Hodshon, in de akte van verkoop van Schoonoord door Schoonhoven aan Hodshon in 1774 stelde. De noordelijke laan van Schoonoord, die door Hodshon als gezichtslaan vanuit dit nieuwe huis werd aangelegd, is thans de toegangslaan van de buitenplaats Schoonoord. Hodshon, die in 1785 ook eigenaar werd van het oostelijke deel van Schoonoord en daarmee via het Trompenveld zijn buitenplaats kon bereiken, heeft deze laan vermoedelijk laten aanleggen, wellicht tevens als toegangslaan naar dit in 1774 gebouwde huis Schoonoord. Alszodanig is deze situering van een hoofdgebouw aan de overzijde van de openbare weg bijzonder in de geschiedenis van de aanleg van Nederlandse historische buitenplaatsen; in feite was de aanleg van Schoonoord een overpark van het huis Schoonoord. In 1846 werd het landhuis gesplitst, toen de toenmalige eigenaresse Henriëtta van Genderen het huis afzonderlijke van het overige deel van de buitenplaats verkocht.

Omschrijving

Rode bakstenen huis van twee bouwlagen op rechthoekige grondslag onder een met rode Oudhollandse pannen gedekt schilddak, gelegen tussen de 's-Gravelandse Vaart en het Zuidereinde. Centraal in de 5 traveeën brede gevel de sober omlijste ingangspartij, afgesloten door een kroonlijst maar als omlijsting van het centraal gelegen venster op de verdieping als goot doorgezet. Deurkozijn waarboven een halfrond bovenlicht met twee gebogen spaakroeden. Aan weerszijden van de toegang twee hoge schuifvensters (indeling omstreeks 1900 gewijzigd) en op de verdieping vijf 4-ruits schuifvensters. Centraal op de kap een 2-ruits dakkapel met rijk gesneden voluutvormige Lodewijk XV wangen. Aan weerszijden van de woning een aanbouw met kozijn met 2-ruits bovenlicht, aangebracht rond 1900 toen de woning in meerdere eenheden werd opgesplitst. De rechter gevel van het huis is boven deze tot de verdieping reikende aanbouw met houten delen bekleed.

Waardering

Het (voormalige) 18de-eeuwse landhuis is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als oorspronkelijk hoofdgebouw van de buitenplaats Schoonoord en vanwege de situationele waarde door de unieke situering aan de overzijde van de feitelijke parkaanleg en de historisch-functionele samenhang met de overige onderdelen van de buitenplaats gelegen binnen het beschermde gezicht 's-Graveland.