Omschrijving onderdeel 1: HOOFDHUIS.

Inleiding

Hoofdhuis behorende bij het complex historische buitenplaats Berkenrode. In oorsprong was dit een vrij aanzienlijke 17de-eeuwse hofstede, die sinds 1728 Westerduin werd genoemd. In dat jaar werden door de eigenaar Mr. Cornelis Hop belangrijke verbouwingen aan het huis uitgevoerd. In 1762 werd het huis door Hops' erfgenamen verkocht aan de ambachtsheer Mattheus Lestevenon, waardoor het aan het grondgebied van Berkenrode werd toegevoegd. In 1797 kocht Mr. Pieter van Wickevoort Crommelin het goed. Hij liet het oude huis Berkenrode slopen en vestigde zich op Westerduin, dat sindsdien Huis Berkenrode heet.

Omschrijving

Een in oorsprong 17de-eeuws huis, thans met een aanzien van omstreeks 1800. Ten gevolge van verbouw is de huidige U-vormige plattegrond ontstaan met een lange gevel aan de zijde van de Herenweg en twee korte dwarsvleugels aan de westzijde. De ruimte tussen de vleugels is opgevuld met een bouwdeel van één bouwlaag met plat dak. Het gepleisterde gebouw is twee bouwlagen hoog met onder het rechter deel een kleine met een enkelvoudige balklaag gedekte kelder. Boven de kroonlijst een omgaand, pannen gedekt schilddak met vier hoekschoorstenen en een vijfde in het midden van het dak. Naast de rechter schoorsteen staat een luidklokje. Op alle dakvlakken is een dakkapel aangebracht met een tympaan en zijwangen, aan de westzijde zijn ze eenvoudiger van uitvoering. De toegang tot het huis bevindt zich thans aan de westzijde in de éénlaagse aanbouw tussen de vleugels De zijvleugels beslaan ieder twee traveeën, waarin vensters met roedeverdeelde zesruits ramen. De oostgevel is zeven traveeën breed. De middenpartij is geaccentueerd door op de begane grond i.p.v. vensters glasdeuren te plaatsen en deze, evenals de vensters op de verdieping uit te voeren met een kroonlijst met hoofdgestel. De ramen aan deze zijde zijn vernieuwd. De vier traveeën brede zuidgevel heeft nog wel de oude ramen behouden. Tegen de noordgevel is in de laatste decennia van de 20ste eeuw een aanbouw gebouwd. Hierachter staat nog een bescheiden koetshuis van omstreeks 1900. Dit is eveneens vergroot met een vleugel en ingericht als kantoor. Van het interieur van het hoofdhuis is op het moment van opname (september 2000) weinig te zien daar het gehele gebouw als kantoor in gebruik is en als zodanig is afgewerkt. In twee vertrekken aan de linkerzijde is de oude uitmonstering zichtbaar. Het hoekvertrek heeft een laat 17de eeuwse aanblik, maar is vermoedelijk ouder gezien de, onder de stuclaag zichtbare, moer- en kinderbintenlaag. De twee moerbalken liggen evenwijdig aan de voorgevel en zijn van een stuclaag voorzien met een decoratie in het middenveld en in de hoeken. Tegen de buitenzijmuur een schouw met houten boezem, voorzien van snijwerk, een spiegel en een van latere datum daterend schilderstuk voorstellende een landschapje. De marmeren schouw is eveneens later (XIX). In de rechter tussenmuur een oude paneeldeur in omlijsting. Deze deur geeft toegang tot een groot vertrek aan de voorzijde, dat een uitmonstering in empire stijl heeft, compleet met parketvloer, betimmeringen, deurpartijen, schouw en stucplafond. De vier deuren in het vertrek hebben een schilderstuk ieder steeds voorstellende een vrouwenfiguur met één of enkele kinderen in een bronstint geschilderd op een witte achtergrond. Een daarbij behorend stuk bevindt zich boven de spiegel op de schouw. Verder een gang/hal in de aanbouw tussen de zijgevels met een marmeren vloer en rechts een monumentale houten trap met leuningen met balusters en begin- en eindbalusters en een vertrek links achter met een eenvoudig empire stucplafond en rechts restanten van een 19de-eeuwse keuken en bijkeuken (o.a. tegelvloer, marmeren aanrechtblad).

Waardering

Het hoofdhuis is van algemeen belang vanwege:

- het beeldbepalende belang vanwege de ligging aan de Herenweg, mede in relatie tot (ensemblewaarde) de ingangspartij, koepel en de belendende bebouwing;

- de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een statig huis in neoklassieke stijl van omstreeks 1800, met inwendig oudere bouwdelen en interieuronderdelen.