Omschrijving onderdeel 2: HISTORISCHE PARK EN TUINAANLEG

Historische park- en tuinaanleg bij het complex historische buitenplaats Berkenrode. De huidige landschappelijke aanleg is tot stand gekomen nadat Jan Pieter van Wickevoort Crommelin in 1797 eigenaar van Berkenrode werd. Hij liet terstond het oude huis Berkenrode afbreken en betrok het voormalige buiten Westerduin als nieuw hoofdhuis van Berkenrode. Aangenomen mag worden dat vrijwel direct hierna tevens begonnen is met de transformatie van de tuin. Dit betekende behalve een wijziging in de stijl tevens een wijziging in oriëntatie vanuit het midden van de aanleg langs een centrale as, naar het nieuwe hoofdhuis in de noordoosthoek, waarbij een nieuwe zichtas vanuit deze hoek het park in ontstond. De ontwerper van deze aanleg is niet bekend, wel is deze d.m.v. een kaart uit 1847 goed gedocumenteerd. Belangrijke elementen in deze nieuwe aanleg zijn de gebogen oprijlaan, het tot landschappelijke vorm getransformeerde weiland aan de noordoostzijde, de tot een grote vijverpartij vergraven slotgracht met omliggende waterlopen en het daarachter langs de Leidsevaart aangelegde bos met slingerpaden. Binnen deze vernieuwde aanleg zijn nog belangrijke restanten van de formele toestand van omstreeks 1700 goed herkenbaar: de vergraven en vergrote, centrale slotgracht, die met een slingerende arm in zuidwestelijke richting uitkomt op een voormalig dwarskanaal, de rechthoekige waterlopen om de moestuin en de zuidelijke weilanden, deze weilanden en de moestuin met de muren zelf, een deel van de voormalige rechte, centrale toegangslaan met een rij eiken en de erop aansluitende brug en het getransformeerde weiland aan de noordzijde. Ook een deel van de bebouwing, zoals het v.m. koetshuis, de koepel en de dubbele dienstwoningen aan de Herenstraat gaan terug op de 18de-eeuwse situatie.

Waardering

De historische park- en tuinaanleg is van algemeen belang vanwege:

- het tuinhistorisch belang als voorbeeld van een vroeg landschappelijke aanleg;

- het tuinhistorisch belang vanwege het behoud en de herkenbaarheid van 18de-eeuwse formele elementen in de landschappelijke aanleg.