Inleiding

SLUISWACHTERSWONING, gelegen op een oude dijk, opgetrokken in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant. Het huis is gebouwd tussen 1668 en 1689 en nadien gewijzigd. Restauratie en verbouwing tot vakantiehuis in 1969. Het pand ligt zeer afgelegen, ver van de openbare weg, in de lengteas van de dijk op een ruim erf met hoogstammige fruitbomen, waaronder appel en walnoot, omzoomd met wilgen, Canadese populieren en linden.

Omschrijving

Boven een zwarte plint witgeschilderd eenlaags huis onder zadeldak tussen tuitgevels met aanzetstenen en vlechtingen en aangebouwde dito achterhuis, beide met riet gedekt. Aan de zijde van de ingang is de dakrand voorzien van een zinken bakgoot op ijzeren steunen. Het pand, dat geheel uit IJsselsteen in kruisverband is opgetrokken, beslaat een rechthoekige plattegrond en bestaat uit twee delen: een voorhuis dat na een brandmuur, de voormalige buitenmuur, overgaat in een iets lager achterhuis. In de lange linkergevel manifesteert zich dat door een lichte sprong, waaruit blijkt dat het achterhuis een latere toevoeging is. Tegen de brandmuur in het achterhuis een gemetselde schoorsteen. De korte zuidgevel van het voorhuis is asymmetrisch ingedeeld. Hij heeft een van vlechtingen voorziene tuitgevel die uitloopt in een gemetselde schoorsteen. Het linker dakvlak zet aanzienlijk lager aan dan het rechter. Uiterst links bevindt zich een deur, rechts daarnaast twee vensters met dubbele opgeklampte luiken met sluitstang. Op zolderniveau twee kleinere vensters, elk met een opgeklampt luik. De gevelopeningen hebben rollagen. 6 staafankers. De rechter zijgevel heeft twee grote van dubbele opgeklampte luiken met sluitstang voorziene vensters, links met rollagen boven en beneden, rechts alleen boven (wellicht de plaats van de oorspronkelijke voordeur). Keldervenster met een tralie en gedeeld klapraam. 4 staafankers. De aansluitende gevel van het achterhuis heeft twee van dubbele opgeklampte luiken met sluitstang voorziene vensters, uiterst rechts een oude deur in oud kozijn met rollaag. Hardstenen onderdorpel. In de gevel sporen van rollagen van andere vensteropeningen. Het rechter venster heeft oude duimen en gehengen. Onder de hemelwaterafvoer uiterst rechts een hardstenen spoelbak. 3 staafankers. De korte tuitgevel van het achterhuis loopt eveneens uit in een gemetselde schoorsteen en vertoont talloze bouwsporen. In het metselwerk tekent zich een aanzienlijk lagere oorspronkelijke nokhoogte af. Bovendien is het huis naar rechts uitgebreid. Op de begane grond twee smalle hoge vensters, een klein vierkant raampje en uiterst rechts een deur. Enkelvoudige opgeklampte luiken, geen rollagen. Op zolderniveau twee kleine vensters met luik en tegels als onderdorpel. De lange achtergevel is ter plaatse van het achterhuis deels vernieuwd. Twee kleine vensters met opgeklampt luik, zinken bakgoot op ijzeren steunen. Een sprong in het muurwerk geeft de scheiding tussen voor- en achterhuis aan. De achtergevel van het voorhuis heeft een klein dubbelvenster in een kozijn met middenstijl en opgeklampte luiken en een klein venster met opgeklampt luik en oude gehengen. De kozijnen en ramen zijn wit geschilderd, de deuren standgroen. In geopende toestand vertonen de luiken zandlopermotieven in rood, wit en standgroen; in gesloten toestand zijn de luiken standgroen. Inwendig is de oorspronkelijke indeling deels bewaard gebleven. Onder het voorhuis bevindt zich een eenvoudige toogkelder. Ter plaatse van de voormalige schouw met Delftse tegels is in 1969 een doorgang tussen voor- en achterhuis gemaakt. Daarvoor moesten de getimmerde bedsteden aan weerszijden wijken. Balkenplafonds.

Waardering

De sluiswachterswoning uit 1668-1689 en volgende jaren is van algemeen belang. Ze heeft cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een sluiswachtershuis met sluis in een oude bedijkingscontext. Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege de in- en uitwendig gaaf behouden hoofdstructuur en het traditionele materiaalgebruik. Het huis is van betekenis voor de bouwhistorie vanwege de afleesbaarheid van bouwsporen. Samen met de nabijgelegen sluis heeft de sluiswachterswoning ensemblewaarde.