Inleiding

Op het achterterrein van Boeket 16 staat een vreemdsoortige PEELDIVISIEKAZEMAT, K61. Vreemdsoortig, want dit type met een grondvlak van 9 bij 5 meter komt elders in de Peel-Raamstelling niet voor. Het is echter niet het enige exemplaar; de twee andere kazematten (K62 en K63) die deel uitmaken van deze zelfde achterhoedestelling zijn min of meer gelijkvormig: een dubbele of geschakelde Peeldivisiekazemat met twee maal het 'standaard' grondoppervlak van 4 bij 4 of 4 bij 5 meter. Omdat dit in principe lokale bouwsels zijn is het niet vreemd dat elke kazemat gebouwd door de Peeldetachement verschillend is van de andere en er -zeker ook in Noord-Brabant- nogal wat unieke exemplaren bestaan. Met de grote afmetingen van deze kazematten zijn toch zeer opmerkelijk te noemen. De ligging nabij twee andere kazematten van soortgelijke grote maakt het in ieder geval onwaarschijnlijk dat het alle commandobunkers zijn geweest.

Beschrijving

De kazemat heeft een grondoppervlak van 9 bij 51/2 meter. De frontdekking is iets dikker dan die van de gemiddelde Peeldivisiekazemat, 83 centimeter in plaats van 50 centimeter. Inmiddels is de kazemat tot een halve meter onder het maaiveld terecht gekomen. De kazemat was uitermate goed 'verborgen' door de ligging in een hoogstamboomgaard. Daarbij was de kazemat voorzien van een pannendak ter camouflage. De kazemat is gaaf en vertoont geen sporen van gevechtshandelingen. Alle openingen, met uitzondering van de ingang aan de keelzijde, zijn dichtgemaakt. In de kazemat is over de lengterichting een tussenmuur geplaatst, welke de kazemat in twee compartimenten verdeelt. Momenteel heeft de kazemat een ecologische bestemming.

Waardering

De kazemat is van algemeen belang. Het object heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een culturele en geografische ontwikkeling, namelijk de versterking en daaropvolgende verdediging van Nederland tijdens de Tweede wereldoorlog en is als zodanig een belangrijk document van de militaire geschiedenis. Het object is architectuur- en bouwhistorisch van belang wegens het bijzondere materiaalgebruik en de toepassing van moderne materialen en technieken, met name in de verwerking van gewapend beton. Het object is ook van belang voor de typologische ontwikkeling van diverse verdedigingsobjecten- en structuren inzake de nationale landsverdediging. Het object heeft ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een groter geheel: enerzijds als onderdeel van de landsverdediging (het geheel aan stellingen aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog), en anderzijds als belangrijk (structurerend) onderdeel van het Peelgebied dat als militair landschap cultuurhistorisch van belang is. De kazemat heeft een bijzondere historisch-ruimtelijke relatie met wegen, wateren en bodemgesteldheid van het gebied. Deze verweving geeft het complex ook een grote belevingswaarde. Verder moet gewezen worden op de gaafheid van het gehele complex. Daarbij is de gehele stelling als grootschalig militair complex en herinnering aan een grootscheeps uitgevoerde verdedigingsmaatregel in relatie met de Tweede Wereldoorlog in Limburg zeldzaam.