Inleiding

Het zuidwestelijk BOUWBLOK (B) van het woningbouwcomplex Patrimonium is gesitueerd aan de Zaanstraat en de Hembrugstraat. Het U-vormige blok heeft de ene poot van de U (noord) aan een klein, trapeziumvormig, plein dat wordt afgesloten door een poortgebouw van de binnenring en de andere poot (zuid) aan de Hembrugstraat. Deze poot heeft een kleine uitloper aan een ander trapeziumvormig pleintje, dat eveneens leidt naar een poortgebouw van de binnenring. Het blok in Rationalistische trant stamt uit de jaren 1918-1919.

Omschrijving

Het bouwblok heeft vier bouwlagen en een zolder onder (afgewolfde) schild- en zadeldaken en is in bakstenen kruisverband opgetrokken op een U-vormige plattegrond, de etagewoningen gegroepeerd rondom de bebouwing van de binnenring van de Zaanhof. Het lange bouwblokdeel aan de Hembrugstraat heeft vijf portieken met inpandige trap, onder topgevels volgen schema, geflankeerd door telkens twee traveeën. Het portiek geheel rechts gelegen mist één afgeschuinde, flankerende ingangsportiek en heeft geen topgevel maar een dakkapel. Op de hoek een erker over twee verdiepingen onder een topgevel. De geheel links gesitueerde portiek heeft in de tweede as, uiterst links een erker over drie verdiepingen, de bovenste rechthoekig in plaats van driezijdig, een spaarveld met een deur en twee vensters op de begane grond en de portiek zonder flankerende ingangsportiek. Geen topgevel boven de portiek maar een steekkap met schilddak boven de twee traveeën ter linkerzijde. De korte poot van de U aan de Zaanstraat is identiek aan de tegenoverliggende zijde van bouwblok A. De hoek onder een afgewolfd schilddak met schoorsteen wordt door middel van een open borstwering, met gemetselde vierpas, verbonden met een uitgebouwde traptoren onder tentdak met piron. In de traptoren een rondboogportiek en een rechtgesloten deur. Links van de traptoren een deel van drie bouwlagen, eveneens uitgebouwd, met drie vensterassen. Rechts drie vensterassen en op de hoek een spaarveld op de begane grond. De andere korte poot van de U aan de Hembrugstraat heeft een uitspringend deel met een portiek onder topgevel met aan weerszijden twee traveeën, volgens schema. Links hiervan een ingangsportiek zonder buitentrap met rechts twee traveeën en links één. De linker travee is op de hoek met de Zaanstraat en heeft een erker over twee verdiepingen onder een topgevel. Rechts van het uitspringende deel bevindt zich in de oksel een uitgebouwd trappenhuis onder een lessenaardak en één travee. Het uitgebouwde trappenhuis heeft een luifel boven één van de twee deuren en een natuurstenen sculptuur van een uil. Overhoeks, aan het kleine pleintje, bevinden zich drie vensterassen en telt het bouwblok een verdieping minder. Een topgevel op de hoek knikt mee met de afgeschuinde hoek, ter breedte van één vensteras, en wordt bekroond door een natuurstenen pelikaan. Deze gevel is identiek als die aan de overzijde (blok C) De achtergevels hebben uitspringende volumes van drie vensterassen breed, onder steekkappen, geflankeerd door hoge schoorstenen en daartussen balkons. De trappenhuizen in de uitspringende volumes hebben een liggend, ovaal trapvenster. De achtergevel haaks op het trapeziumvormige pleintje heeft uitgemetselde balkons op afgeschuinde consoles.

Waardering

Het zuid-westelijk woonblok (B) van het Patrimoniumcomplex is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als beeldbepalend en historisch-functioneel voorbeeld van grootstedelijke arbeiderswoningbouw uit de beginjaren van de twintigste eeuw, alsmede vanwege ensemblewaarde in relatie met de naburige bebouwing.