Omschrijving

PARKAANLEG, als onderdeel van de historische buitenplaats Soeslo. Parkaanleg in Formele en Landschapsstijl bestaande uit lanen, enclaves, beekdalen, tuinen en een boomgaard alsook waterpartijen, als onderdeel van de historische buitenplaats Soeslo. Het goed Soeslo heeft steeds een agrarische functie gehad. Pas aan het einde van de 17de eeuw is begonnen met een parkaanleg. Vanaf die periode vinden in het gebied grote ingrepen plaats in de structuur. Op topografische kaarten uit de 17de en 18de eeuw is de transformatie van landbouwgronden tot buitenplaats met parkaanleg en omringende gronden goed af te lezen. Tussen ca 1700 en 1815 ontstaat een aanleg in de 'formele stijl'. De omtrek van Soeslo komt op een topografische kaart van Van Hattinga (ca 1750) helder naar voren. Er is dan al sprake van een geometrische aanleg met een geaccentueerde hoofdas die recht op de spijker als centrum van de buitenplaats, toeloopt. Op de eerste systematische militaire kaarten uit de periode rond 1780 van Van Hooff, Hottinger en Hattinga, onderscheiden zich (zij)lanen en assen. Twee aan de hoofdas parallel gelegen rechte lanen vormen de harde begrenzing met de omringende weilanden. Beide komen ze, dicht bij elkaar op de weg Zwolle-Heino uit. De lanen en paden alsook de zichtassen bepalen in grote mate de classicistische structuur van de buitenplaats. Uit dezelfde tijd dateren de boomgaard en de nutstuin die in structuur nog aanwezig waren en recent zorgvuldig zijn gereconstrueerd. De lanenstructuur zette zich voort in het complex hakhout met een perceeltje cultuurgrond ten zuidwesten van de gebouwen. Momenteel is hiervan vooral de beplanting langs de buitenzijde overgebleven. Hierin komt op de uiterste westpunt een markante verhoging voor, die de mogelijkheid van een prieel openhoudt. Dit gedeelte wordt naar de kaart van Hottinger teruggebracht. Na 1815 komt geleidelijk een aanleg in Landschapsstijl tot stand. De eerste veranderingen aan de door rechte assen gekenmerkte formele opzet zijn zichtbaar op het kadastrale minuutplan van 1820 in het zuidelijk gelegen driehoekig perceel met kruisende assen. De herkenbaarheid van de hoofdas voor het huis raakt in 1858 verloren door de langzaam maar zeker uitdijende boomgroepen (beuken) en de verdichting van opslag. In de huidige situering is deze hoofdas geheel verdwenen maar in de vorm van een natte as nog herkenbaar. In de huidige situatie is er geen duidelijke hiërarchie meer in de lanenstructuur te herkennen. De kenmerken van de Landschapsstijl dringen zich meer en meer op, zoals de aanleg van een vijver vóór en achter het huis. Deze zijn veelal lobvormig en zodanig gepositioneerd dat via een zichtas in een lengterichting naar het huis wordt gekeken. De oostelijke zijlaan wordt eind 19de eeuw omgebogen en voert dan naar het huis. Deze laan heeft ter hoogte van de buurtschap Wijthmen een aftakking in de vorm van een elzenlaantje, dat ook op de kaart van Hottinger is te zien. De lanen worden door eiken en beuken begeleid en zijn in structuur gaaf bewaard. Aan de oostzijde is ter plaatse van een afbuiging naar het hoofdhuis, langs een nieuwe begrenzingslijn een dubbele bomenrij aangeplant die op het zuidelijk gesitueerde driehoekige perceel met hakhout aansluit. Dit perceel, waarin de historische rabattenstructuur nog vrijwel gaaf aanwezig is, bestaat sinds de jaren twintig uit doorgeschoten hakhout met veel bramenopslag, een droogvallende bosvijver en percelen cultuurgrond. De oude huisplaats in dit perceel is nog herkenbaar aan een monumentale lindeboom. De siertuin en boomgaard gelden thans na reconstructie, weer als volwaardige elementen in de door de formele stijl gekenmerkte aanleg.

Waardering

Parkaanleg als onderdeel van de historische buitenplaats Soeslo, van algemeen belang vanwege de (tuin)architectuur- en cultuurhistorische waarde:

- als voorbeeld van een vanuit een Formele aanleg tot een begin 19de eeuw ontwikkelde Landschappelijke tuin waarin beide structuren nog goed bewaard zijn gebleven:

- als uitdrukking van een ontwikkeling in de geschiedenis van de tuinarchitectuur;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de overige onderdelen van de buitenplaats.