Onderdeel 1: Omschrijving Hoofdgebouw.

Het HOOFDGEBOUW Huis Ter Leede werd gebouwd in het derde kwart van de 17de eeuw als lusthof aan een reeds bestaande boerderij. Na een brand in 1861 waarbij een groot deel van het huis werd verwoest, is het herbouwd in eclectische stijl met gebruikmaking van de kelders en enig oud muurwerk. Het huis is in de jaren tachtig van de 20ste eeuw gerestaureerd.

Gepleisterd gebouw op samengestelde plattegrond, bestaande uit een rechthoekig deel aan de noordzijde (het oudste stuk) en twee uitbouwen aan de zuidzijde uit 1862-1863, waarin de entree en dienstvertrekken waren ondergebracht. Het pleisterwerk is met getrokken voegen versierd. Rond de vensters zijn sierstuclijsten aangebracht. Het rechthoekige deel bevat een kelderverdieping, hoofdverdieping, eerste verdieping en zolder en wordt door een overstekend zadeldak op consoles met zaagwerk langs de daklijst afgesloten. In de lange gevel (noord) kelderlichten met 17de-eeuwse natuurstenen kozijnen en ijzeren spijlen, acht- en zesruitsvensters met persiennes en halve vensters onder de dakrand. In het stucwerk aangebracht, gekanteeld fries onder de dakrand. Het driezijdig uitgebouwde gedeelte op de zuidwesthoek bevat de ingang met trap, is twee bouwlagen hoog en wordt bekroond door een tentdak met houten klokkentorentje, waarop smeedijzeren bekroning met windwijzer. Het middendeel van deze uitbouw kent een toogvormige beëindiging. Langs de dakrand is in stuc een boogfriesversiering aangebracht. De voordeur met bovenlicht heeft een golvende stuclijst met neo Lodewijk XIV kuifversiering als bekroning. Daarboven een venster met omlijsting met consoles in de aanzetten en een brede toog met sluitsteen als afsluiting. De vensters van de zijgedeelten worden door een waterlijst gescheiden.

In het interieur betreedt men via een vestibule de hal van waaruit direct de kamers in het rechthoekige deel en via een gang de dienstvertrekken (keuken en pantry) te bereiken zijn. In de hal een gebogen trap naar de verdieping en een trap naar de onderverdieping met de kelders. Van de vier kelders in het oudste, rechthoekige gedeelte is de meest westelijke voorzien van een (in de oorlog ontpleisterd) kruisribgewelf op gemetselde muurpijlers. De overige kelders zijn overdekt met troggewelven tussen houten balken. Vloer met blauwe estrikken. Het onderhuis is van buitenaf toegankelijk via een deur in de oostzijde. De indeling van de begane grond is oorspronkelijk, de aankleding en afwerking het resultaat van de restauratie in de jaren tachtig van de 20ste eeuw.

Waardering

Het HOOFDGEBOUW Huis Ter Leede is van algemeen cultuur- en architectuurhistorisch belang:

- wegens de ouderdom;

- wegens de eclectische stijl waarin het na 1862 is verbouwd;

-wegens de structuur van de plattegronden;

- wegens de centrale plaats in het landschapspark;

- wegens de bouw- en ontwikkelingsgeschiedenis die representatief is voor veel rurale edelmanswoningen;

- wegens de functioneel ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.