Inleiding

BEGRAAFPLAATS "De kasteel", gelegen in het bos ten noorden van het kasteel. Aangelegd in 1838 in opdracht van de eigenaresse van Kasteel Rosendael, baronesse Torck-Huyssen van Kattendijke voor de bijzetting van haar twee overleden kinderen. De begraafplaats stond van het begin af aan aan de gemeente Rozendaal ter beschikking voor de bijzetting van ingezeten. De begraafplaats werd in 1860 en wederom in het begin van de 20ste eeuw uitgebreid. In 1938 vond er een verdubbeling van het oppervlak plaats. De scheiding tussen het oude en het nieuwe deel werd door de huidige nog bestaande beukenlaan aangegeven. De graven zijn in rechthoekige, veelhoekige en lobvormige velden gegroepeerd, waartussen paden.

Omschrijving

Aan de zuidkant bevindt zich de oudste grafkelder van de begraafplaats, ontworpen door J.D. Zocher (1838-1840). Het graf heeft de vorm van een driehoek, waarvan de basis in rusticablokken opgebouwd is en bekroond wordt door een zwaar driehoekig fronton waarin Kasteel Rosendael geschreven staat.

In het midden van de begraafplaats staat een grafkelder met twee bijzondere bouwwerken in neostijlen. Een neogotisch grafhuisje in natuursteen dat naar boven in een spitsboog toeloopt en bekroond wordt door een gotische pinakel, die zich eveneens bevinden op de pilasters aan beiden zijden van het gebouwtje. De centrale metalen deur wordt geflankeerd door dubbele pilasters met Korinthische fantasiekapitelen. Om het gebogen tympaan boven de deur tekent zich de lijn van een spitsboog af waarom heen in gotische letters Huyssen van Kattendijke staat geschreven. Halverwege de deur zijn aan weerszijden kransen van steen aangebracht. Dit grafwerk wordt door een lager deel verbonden met een grafhuis met neoclassicistische stijlkenmerken met opschrift in de trant van de Amsterdamse School. Het massief rechthoekig bouwblok wordt bekroond door een zwaar hoofdgestel waarvan het driehoekig fronton aan de bovenkant afgestompt is en gedecoreerd met ranken en schelpmotieven.

Grafmonument van P.A. de Genestet. In 1862 geplaatst, ontworpen door de kunstenaar H.M. Tetar van Elven (1827-1899). Het monument in een neogotische stijl bestaat uit een hoge hardstenen opstand op een sokkel met centraal een nis met keperboog met daarin de naam P.A. DE GENESTET. Voor de opstand ligt op het graf een geprofileerde deksteen met daarop de tekst FIAT VOLUNTAS (Uw wil geschiede).

Grafmonument van W.J. Hofdijk uit 1888. Binnen een hardstenen rand met daarop vier pilaren met daartussen een hekwerk van buizen bevinden zich twee grafmonumenten.

Grafmonument van B. ter Haar uit 1892 in neogotische en neoklassieke stijl. Het gelede monument is opgebouwd uit een centrale kolom op een basement waarop de jaartallen 1806 en 1880 zijn opgenomen met in het midden een cirkel met daarin een rouwkrans.

Een achttal graven van tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen militairen. De graven 652 tot en met 654 en 663 tot en met 667 betreft acht grafmonumenten voor geallieerde militairen behorende tot de Commonwealth War Graves. Het betreft acht identieke stèles van kalksteen met een betonnen rand met daarin een grindbed en een graftuin.

Een grafkelder voor de familie Luden midden 19e eeuw, in neoclassicistische stijl.

Graf 428: twee grafmonumenten uit 1927 voor de familie Brandts Buys. Links het monument, gehouwen uit kalksteen, toont een vrouw met vier kinderen om haar heen en op schoot. Achter de figuur is een hoge opstand opgenomen waar de beeltenis van een pelikaan is opgenomen met vier jongen die ze voedt met bloed uit haar borst. Rechts van dit monument is het grafmonument van Brandts Buijs zelf opgenomen. Diens blik is gericht op het monument van zijn vrouw.

Eénlaags lijkenhuisje met zadeldak uit 1900 in het verlengde van de hoofdas die daarmee een formeel zichtpunt kreeg. Het huisje is gebouwd in een sobere neoclassicistische stijl op een vierkante grondslag.

Aan de rechterzijde van de begraafplaats liggen twee stroken, een korte (graven 254-265) en een lange (graven 266 – 297 etc.) met graven voor vroeg overleden kinderen van ‘het gewone volk’. Hun graven zijn nagenoeg alle gedekt met keien, die in het bos gevonden konden worden. De stenen liggen in lange hopen op de graven in verschillende configuraties. Bij sommige is een grotere platte kei op het hoofdeind geplaatst.

Op de begraafplaats bevinden zich twee grafvelden die eenvoudig zijn ingericht met alleen houten paaltjes op de graven als markering. Onderaan, op het oudste gedeelte betreft het de graven 136 tot en met 247 en meer naar boven de graven 298-322 en van 349 met intervallen tot 497.

Waardering

De BEGRAAFPLAATS, onderdeel van de historische buitenplaats Rosendael, is in cultuurhistorisch opzicht van algemeen belang:

- wegens de ouderdom;

- wegens de bouwwerken in neostijlen;

- wegens de historische relatie met de buitenplaats.