Inleiding:

De damsluis bij de Pothbrug uit 1865 diende als onderdeel van de Grebbelinie voor de regulering en doorvoer van het inundatiewater naar de lager gelegen inundatiekommen en het zo nodig keren van de Lunterse Beek, sinds 1937 het Valleikanaal.

Omschrijving:

In 1865 aangelegd WATERWERK, bestaande uit een damsluis.

De Damsluis is gelegen pal ten zuiden van de weg Woudenberg-Scherpenzeel (N224) en is uitgevoerd in metselwerk met deels hardstenen schotbalksponningen en hoekprofielen. Op de damsluis ligt een moderne betonnen voetbrug. Verder is de sluis voorzien van een moderne stuw en enkele moderne machinekasten.

De afmetingen van de damsluis zijn maximaal 13,4 bij 17,9 meter inclusief de landhoofden. De sluis heeft twee doorstroomopeningen van elk 5 meter breed, gescheiden door een middenpenant van 5,10 bij 1,50 meter. In het midden bevinden zich twee schotbalksponningen.

Waardering:

De damsluis is van algemeen belang vanwege:

Cultuurhistorische waarden als onderdeel van de Grebbelinie, zoals deze in een periode van 200 jaar in zes fasen is aangelegd.

Architectuurhistorische waarden in het bijzonder als uiting van de militair-strategische bouwkunde, die gebaseerd is op:

a. het systeem van inundatie en accesverdediging ( 18de, 19de en 20ste eeuw),

Het betreft hier een object dat in eerste aanleg een voorbeeld is van verdedigingswerken uit de periode:

fase 5: 19de eeuw versterkingen Willem III

Ensemble waarde vanwege zijn ligging binnen het systeem van de Grebbelinie in het algemeen, in het bijzonder als onderdeel van de nog gaaf bewaarde liniedijk tussen het Werk aan de Roode Haan en de kern van de gemeente Leusden.

Het object is zeldzaam omdat het een nog vrijwel compleet bestaand voorbeeld is van een 19e eeuwse damsluis voor inundatiedoeleinden.