Omschrijving

In neoclassicistische stijl vormgegeven PAVILJOEN, in het laatste kwart van de 18de eeuw gebouwd als buitenhuis, vermoedelijk naar ontwerp van architect Roelof Roelofs Viervant op de toenmalige buitenplaats 'Sonsbeek'. Het paviljoen werd in 1808 bestemd tot tuinmanswoning, een functie die het zou behouden onder H.J.C.J. baron van Heeckeren. Nadat in 1899 het landgoed Sonsbeek door de gemeente Arnhem was aangekocht werd het paviljoen uiteindelijk herbestemd als Theeschenkerij. Al spoedig daarna werd een op houten zuilen steunende, open hal als uitbreiding gebouwd. In de jaren dertig van de twintigste eeuw is het geheel beglaasd.

Sonsbeekpaviljoen op vrijwel vierkante plattegrond met driezijdige uitbouw aan de voorzijde, één bouwlaag en een kapverdieping hoog. Het omlopend schilddak is gedekt met moderne gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen. De uitbouw loopt met een veelhoekig tentdak aan op het hoofddak. De gevels zijn wit gepleisterd en staan op een plint. De vensters bezitten nog merendeels hun oude kozijnen met hardstenen lekdorpels.

Boven het driezijdige middendeel is een zinken ornament met rond uurwerk. In de risaliet de omlijste toegang waarboven een halfcirkelvormig licht met spaakroeden. Op de gevelhoeken en op de buiten- en binnenhoeken eenvoudige vlak gepleisterde pilasters met lijstkapitelen. In de smalle schuine zijden vensters met 6-ruits schuiframen. Overeenkomstige vensters bevinden zich in de traveeën aan weerszijden van de middenrisaliet. Boven de vensters rechthoekige blindnissen.

Op de linker zijgevel sluit een lage rechthoekige vleugel met plat dak aan. De gevels zijn gepleisterd en geleed middels vlakke pilasters. Op de rechter zijgevel sluit een tussenlid aan, dat het paviljoen verbindt met de in het eerste kwart van de 20ste eeuw gebouwde theeschenkerij.

Waardering

Het PAVILJOEN, behorend tot de historische buitenplaats Sonsbeek, is van algemeen cultuurhistorisch en architectonisch belang:

- wegens de ouderdom;

- wegens de neoclassicistische architectuur;

- wegens de markante situering op de overgang tussen het laag gelegen beekdal met de vijvers van de St. Jansbeek en de hooggelegen beboste delen van het park;

- wegens de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.