Onderdeel 1

Omschrijving

HOOFDGEBOUW Huis Nijenburg, 1705-1710, 1718; bakstenen in twee fasen opgetrokken gebouw op T-plattegrond met ondiep breed voorhuis en vrijwel vierkant achterhuis; de T-plattegrond is in 1718 tot stand gekomen; lage parterreverdieping; daarboven hoge bel-etage onder schilddak met gesmoorde Hollandse pannen en vier hoekschoorstenen met inzwenkende smeedijzeren kappen, twee op het voorhuis en twee op het achterhuis; het voorschild van het voorhuis heeft links dekkende pannen; de gepleisterde voorgevel, waarvan het aanzien in Empirestijl door een verbouwing in 1831 en 1860 tot stand is gekomen, telt vijf traveeën met geblokte lisenen op de hoeken; in het midden de iets risalerende ingangspartij onder door dubbele zuilen gedragen balkon; op de rijke kroonlijst boven de ingangspartij stond tussen 1830 en 1931 een houten attiek; de parterre heeft 6-lichts vensters, de etage 8-lichts vensters. Laatstgenoemde vensters zijn aangebracht bij een verbouwing van het huis in 1850 door architect J. Verheij uit Alkmaar, waarbij de in 1831 aangebrachte vensters op de etage werden verplaatst naar de achtergevel en waarbij de huidige (hogere) vensters werden aangebracht. De bakstenen achtergevel telt vier 4 traveeën; het onderhuis heeft 4-lichtsramen, de bel-etage 10(!)-lichtsramen; op de hoeken en tussen de buitenste vensters geblokte lisenen. Lage aanbouwsels onder lessenaarsdaken ter weerszijden van het huis. Ten zuiden van het achterhuis bevindt zich de in 1860 toegevoegde bibliotheek. INTERIEUR: de kelder bevat een vloer van rode plavuizen; de keuken vertoont nog grotendeels de oorspronkelijke opzet met betegeling met witjes, kastenwand aan oostzijde (wellicht 18de-eeuws); ook de zomerkeuken (noordelijke bijgebouw) is in opzet en indeling nog grotendeels vroeg 18de-eeuws, op de vloer wit marmeren en rode Ölandsteentegels, hardstenen gootsteen met pomp; in rechter bijgebouw 18de-eeuwse witmarmeren fontein in Lodewijk XV-stijl; in de benedenzaal stookplaats met gecanneleerde pilasters uit 1831; over de gehele noordwand van de slaapkamer aan de voorzijde ("blauwe kamer") een kastenwand met houten rijk gedecoreerde betimmering uit ca. 1730, met in het midden de stookplaats en aan de bovenzijde drie grisailles uit 1730 van Jan Hoogzaad; in de bovenkamer kasten en stookplaats uit 1831; voor het overige marmeren mantels uit 1850; vloeren met grenen delen, stucplafonds uit de tweede helft van de 19de eeuw.

Waardering

Het HOOFGEBOUW Huis Nijenburg is in cultuurhistorisch opzicht van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de bijzondere architectuur: de hooggeplaatste bel-etage en de T-plattegrond;

- vanwege de "ver-empirisering" van de voorgevel;

- vanwege het uitzonderlijk gaaf bewaarde interieur.