Deventerweg 17, 7383 AA te Voorst | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

1. Wat staat er in het rijksmonumentenregister?

In het rijksmonumentenregister staat welke onroerende zaken beschermd zijn als rijksmonument. Dat kunnen gebouwen zijn, maar ook tuinen of parken of archeologische vindplaatsen. Het register bevat de gegevens die nodig zijn om een rijksmonument te herkennen (identificeren). Dit gebeurt aan de hand van onder andere adresgegevens en kadastrale gegevens. Hier hoort ook een omschrijving van het rijksmonument bij. Deze kan kort zijn of wat langer. Beschermd is de onroerende zaak (of zaken) die expliciet in de omschrijving genoemd staat. De registeromschrijving helpt in principe alleen bij de identificatie van het rijksmonument en geeft geen uitsluitsel over de monumentale waarden of de verandermogelijkheden.

Registergegevens staan in het bovenste deel van de pagina.
Overige gegevens staan in het onderste deel van de pagina.

2. Wat is precies beschermd?

Bij gebouwde monumenten is altijd de hele onroerende zaak beschermd, dus van buiten (exterieur) én van binnen (interieur). Álle onderdelen (bestanddelen) van de onroerende zaak maken deel uit van het rijksmonument. Dit is automatisch het geval, dus het is niet nodig dat ze allemaal zijn opgesomd in de registeromschrijving.

Onder de bescherming als rijksmonument vallen de onroerende zaken die expliciet in de omschrijving zijn genoemd. Is sprake van een inleiding, een omschrijving en een waardering, dan moet de onroerende zaak in elk geval in de omschrijving zijn genoemd om beschermd te zijn. Hierop bestaat één uitzondering: als een onroerende zaak in KAPITALEN in de inleiding vermeld is maar niet in het omschrijvende gedeelte, dan is de zaak toch beschermd. Onroerende zaken die alleen in een complexomschrijving zijn genoemd, maar niet in de omschrijving van één van de rijksmonumenten waaruit het complex bestaat, zijn niet beschermd.

Wat zijn bestanddelen van een onroerende zaak?

Een bestanddeel van een onroerende zaak is ieder onderdeel dat duurzaam met de onroerende zaak is verbonden. Het bestanddeel kan niet zomaar uit de onroerende zaak worden gehaald omdat schade ontstaat of omdat de onroerende zaak dan minder goed bruikbaar is. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval bij een deurklink. Deze kan zonder schade worden verwijderd, maar de deur kan niet meer open. Andere voorbeelden van bestanddelen zijn:

fundering en kelders;

gevels en gevelonderdelen, bijv. stoep, trap, bordes, ramen, glas en glas-in-lood;

draagconstructies zoals balklagen en de kapconstructie;

dakbedekking;

binnenmuren, bijv. van hout, steen of een ander materiaal;

interieur, bijv. plafond, wandafwerking, vloeren, trap, deur, schouw, vast meubilair, (kerk)orgel;

uitbouw, ook als deze is gemaakt na de aanwijzing als rijksmonument.

Een rijksmonument kan ook bestaan uit meerdere onroerende zaken. Denk aan een boerderij met bakhuis of aan een villa met theekoepel. Als de bescherming zich bij gebouwde monumenten uitstrekt over meerdere onroerende zaken, zijn deze allemaal genoemd in de registeromschrijving.

Bij archeologische rijksmonumenten bepaalt een kaart de omvang van de bescherming.

Dat geldt ook voor veel aangelegde rijksmonumenten, zoals een tuin of een park. Bij aangelegde monumenten worden niet alle onroerende zaken (bijv. beplanting) genoemd in de registeromschrijving, want dan wordt die veel te lang. De registeromschrijving beperkt zich dan tot de hoofdstructuur of het belangrijkste kenmerk van de aanleg.

3. Wat zijn monumentale waarden?

Bij het rijksmonument kan een lange omschrijving staan die een samenvatting geeft van de monumentale waarden van het rijksmonument. Die waarden zijn de reden waarom een onroerende zaak is beschermd als rijksmonument. In lang niet alle gevallen zijn die waarden vermeld en waar ze wel zijn vermeld is het dus geen volledige opsomming. De aanwezige monumentale waarden vormen wel de basis waarop een verbouwings- of restauratieplan van een rijksmonument wordt getoetst. Het is daarom aanbevolen om hier dan verder onderzoek naar te laten doen. Hoe dat in zijn werk gaat kunt u vinden op de Monumenten.nl.

4. Wat mag ik veranderen?

In het rijksmonumentenregister staat dus niet welke en hoe veranderingen aan het rijksmonument kunnen worden aangebracht. Voor werkzaamheden aan een rijksmonument heeft u vaak een vergunning nodig. Dit is een omgevingsvergunning en deze wordt afgegeven door de gemeente.

Er bestaan geen ‘lijstjes’ van wat wel en niet mag worden gewijzigd. Daarvoor verschillen de monumenten te veel van elkaar. Ook de plannen van eigenaren zijn zó verschillend, dat dit niet met een lijstje is op te lossen. Veranderingen zijn maatwerk en komen vaak in een dialoog tot stand. Informeer daarom bij uw gemeente. Op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kunt u lezen hoe dit proces verloopt, bijvoorbeeld in de Wegwijzer advies omgevingsvergunning.

Bekijk ook andere informatie op deze website over boerderijen, kerken, begraafplaatsen, molens, verduurzamen, zonnepanelen, interieur, bouwhistorie, natuursteen of beton enz.

Een goed hulpmiddel bij het maken van een plan en de keuzes die daarbij moeten worden gemaakt, is de restauratieladder van Stichting ERM.

Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer: 530092
Complexnummer: 530072 - De Poll
Inschrijving register: 24 december 2007
Kadaster deel/nr: 82905/72
Kadastrale aanduiding: Voorst C 1312

Deventerweg 17, 7383 AA te Voorst

Omschrijving

Omschrijving onderdeel 20

PORTIERSWONING

Een portierswoning (XIXB) met middenlangsdeel. Het voorhuis heeft een woongedeelte op de begane grond en daarboven een zolderruimte. Het geheel is opgetrokken uit baksteen en afgesloten d.m.v. een pannengedekt zadeldak tussen twee trapgevels. De trapgevels zijn afgewerkt d.m.v. gepleisterde platstukken. Op het dak twee bakstenen schoorstenen. Op de nok rode keramische rietvorsten. De voorgevel heeft een opgeklampte toegangsdeur met bovenlicht. De vensters op de begane grond hebben een tussenstijl. Het venster naast de toegangsdeur heeft tevens een bovenlicht. De vensters zijn voorzien van luiken. Op de verdieping een venster met twee tussenstijlen en met een hoger opgaand middengedeelte. Alle vensters zijn voorzien van ramen met een glas in lood bezetting. De vensters hebben aan de onderzijde een vlakke overkragende dorpel; 1/2steens rollaag. De vensters zijn aan de bovenzijde afgesloten d.m.v. een 1/2-steens rollaag. In de topgevel twee gietijzeren rondvensters. De gesmede gevelankers en de gehengen op de toegangsdeur zijn rijk gedetailleerd. De rechterzijgevel heeft een venster met tussenstijl en een verdere detaillering als omschreven bij de voorgevel. Ter plaatse van het achterhuis enkele getoogde gietijzeren vensters met roedetracering. De achtergevel heeft deeldeuren en een staldeur, aan de bovenzijde getoogd. Ter weerszijden boven de deeldeuren een gietijzeren rondvenster met roedetracering. Boven de deuren een venster met ramen, welke zijn voorzien van een roedetracering; het geheel is in hout uitgevoerd. De topgevel heeft een gietijzeren rondvenster met diefijzers. De linkerzijgevel heeft een toegangsdeur, waaraan gekoppeld een 6-ruits venster met draairaam. Het blauw en wit geschilderde ronde motief op toegangsdeur en luiken, toont het wapen van het landgoed "de Poll". Bij een verbouwing in 1976, zijn de gevels ter plaatse van het achterhuis deels gemoderniseerd. Ter plaatse van de linkerzijgevel, staat op het erf een pomp met houten omkasting.

Waardering

PORTIERSWONING, behorend tot de historische buitenplaats De Poll van algemeen cultuurhistorisch belang

- wegens de ouderdom

- wegens het type

- wegens de ligging aan het begin van de lange oprijlaan

- wegens de ensemblewaarde als onderdeel van de buitenplaats

Dit monument maakt onderdeel uit van complexnummer 530072. Hier vindt u meer informatie over het complex en de bijbehorende monumenten.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functie	Verbijzondering	Toelichting
Ja	Kastelen, landhuizen en parken	Bijgebouwen kastelen enz.	Bijgebouw		portierswoning

Bouwtypen

Hoofdcategorie	Subcategorie	Bouwtypen	Toelichting
Kastelen, landhuizen en parken	Bijgebouwen kastelen enz.

Bouwstijlen

Bouwstijl	Zuiverheid	Toelichting	Rijksmonumentnummer
n.v.t.	niet van toepassing