Cluster 17. Bomvrije Remise C.

NIEUWE HOLLANDSE WATERLINIE

Inleiding

BOMVRIJE REMISE C als bij de modernisering van het Fort Nieuwersluis rond 1880 toegevoegd, met aarde gedekt onderdeel. Fort Nieuwersluis is in zijn huidige vorm ontstaan uit het vergraven van de op de westoever van de Vecht gelegen 17de-eeuwse vestingwerken van Nieuwersluis. Dit gebeurde in twee fasen, namelijk in 1849, toen de toren werd gebouwd en tijdens de grootscheepse vernieuwing in 1880-1882, waarbij het fort zijn huidige vorm verkreeg. Fort Nieuwersluis diende ter verdediging van enkele inundatiewerken en een relatief groot aantal lineaire accessen. Het fort was, in tegenstelling tot de meeste verdedigingswerken uit de Oude en Nieuwe Hollandse Waterlinie, ingericht op een aanval uit het zuiden. Deze zou kunnen plaatsvinden indien het Vechtacces was gepasseerd. Bij de grootscheepse modernisering van Fort Nieuwersluis in 1880-1882 kreeg het fort drie bomvrije remises. Ze waren bedoeld voor het bergen van kanonnen en projectielen, maar ook als schuilplaatsen voor manschappen. De kelder diende als munitiemagazijn en vulplaats. De remises zijn geheel uitgevoerd in kalktrasbeton. Met hun dikke muren en aarddekking golden ze naar de toenmalige maatstaven als bomvrij. Door de invoering van de brisantgranaat vanaf 1885 was van een bomvrije situatie geen sprake meer en konden gebouwen van dit type reeds enkele jaren na hun ontstaan als verouderd worden beschouwd Op Fort Nieuwersluis liggen drie remises, de gebouwen C, D en E. C en D zijn vrijwel identieke, enkelvoudige remises, E is een dubbele remise.

Omschrijving

De BOMVRIJE REMISE C ligt aan de noordwestzijde van het fort met de onbeschermde gevel aan de keelzijde of noordzijde. De remise is opgetrokken in kalktrasbeton en is aan de drie overige zijden en bovenop aangeaard. De ongedekte gevel aan de noordzijde is voorzien van vleugelmuren. De vleugelmuren van remise C zijn iets groter van afmetingen dan die van remise D. Remise C heeft geen deur meer: er resteert een grote getoogde opening met stalen balk ten behoeve van een schuifdeur. Boven de deur van remise C staat in beton het opschrift ' REMISE C 1880'. Het interieur van de remise bestaat uit een gewelfde ruimte op de begane grond en een gewelfde kelder. Ze zijn aan de zuidzijde verbonden door een klein trappenhuis. De ruimte op de begane grond heeft munitienissen in de zijwanden, in oorspong bedoeld voor gevulde projectielen. In het plafond bevindt zich een haak voor het takelen van een kanon. De kelderruimte (voormalig verbruikmagazijn) wordt omgeven door een spouwgang.

Waardering

De BOMVRIJE REMISE C is van algemeen belang vanwege:

* Cultuurhistorische waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zoals deze is ontworpen door C.R.T. Kraijenhoff en in eerste aanleg vanaf 1815 door hem, Jan Blanken en majoor-ingenieur Willem Offerhaus is gerealiseerd en daarna door anderen gedurende ongeveer 125 jaar is versterkt en verbeterd.

* Architectuurhistorische waarden, in het bijzonder als uiting van de militair-strategische bouwkunde, die gebaseerd is op:

a. het systeem van inundatie en accesverdediging (19de eeuw),

b. de wedloop met de zich versterkende offensieve middelen ( 19de eeuw)

Het betreft hier een voorbeeld van een bomvrije remise uit 1880.

* Ensemblewaarde en situationele waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Tevens vanwege de functionele en fysieke samenhang met de overige onderdelen van het complex.

* Het onderdeel is representatief als voorbeeld van een bomvrije remise zoals deze ook elders in de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn gebouwd volgens een eenduidig stramien, met toepassing van vergelijkbare indeling en detaillering. Het onderdeel onderscheidt zich van een aanzienlijk deel van dergelijke remises door de toepassing van kalktrasbeton in plaats van baksteen.

* Het onderdeel is tamelijk gaaf bewaard omdat de remise slechts weinig is gewijzigd ten opzichte van de situatie uit de bouwtijd.