Cluster 27. Inundatieduiker.

NIEUWE HOLLANDSE WATERLINIE Inleiding

INUNDATIEDUIKER als essentieel functioneel onderdeel van het inundatiesysteem van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het verdedigingssysteem van de Nieuwe Hollandse Waterlinie was in de eerste plaats gebaseerd op het gecontroleerd onder water zetten van (grote) terreinoppervlakken. Door middel van een ingenieus systeem van sluizen, duikers, dammen, keerkaden, dijkcoupures enzovoort kon het noodzakelijke waterpeil snel en binnen nauwe grenzen gesteld en gehandhaafd worden. Deels werd daarvoor gebruik gemaakt van bestaande civiele waterhuishoudkundige bouwwerken. Soms werden de werken (sterk) aangepast aan de militaire eisen. Een groot deel van de werken werd speciaal ten behoeve van de Nieuwe Hollandse Waterlinie gebouwd. Eén van de veelvuldig toegepaste sluistypen was de zogenaamde duikersluis. Dit is een afsluitbare koker onder een weg, door een dijk of dam voor het afvoeren of inlaten van water. Via duikers stonden de door wegen en kades gescheiden inundatievelden toch met elkaar in verbinding. De inundatieduiker dateert uit 1939 en is gelegen aan de oostzijde van de Vecht in de zuidoostelijke oksel van de huidige Zuilense Ring en de Sweserengseweg en kruist hier de - vanwege de aanleg van de Zuilense Ring verlegde Vechtdijk, waarop een thans landweggetje ligt. De sluis kon mede worden verdedigd door middel van nabije betonnen en aarden werken. Het later toegevoegde gemaal ten noorden van de duiker maakt geen deel uit van het beschermde complex Betonnen Werken Maarsseveen - De Klop.

Omschrijving

INUNDATIEDUIKER uit 1939 die een verbinding vormde van de Vecht met het achtergelegen poldergebied van de Polder Oostwaard. De duiker, met een koker die ongeveer noord-zuid is gericht, heeft betonnen wanden en kon worden afgesloten door middel van schotbalken. Aan de zuidkant van de duiker, de Vechtzijde, bevinden zich drie sleuven waarin balken konden worden geplaatst; aan de andere zijde van de landweg is de duiker voorzien van één dergelijke sleuf. Afsluiting en consolidatie als damsluis bracht mee dat het beoogde inundatiepeil kon worden gehandhaafd.

Waardering

De INUNDATIEDUIKER binnen het complex Betonnen Werken Maarsseveen - De Klop is van algemeen belang vanwege:

* Cultuurhistorische waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zoals deze is ontworpen door C.R.T. Kraijenhoff en in eerste aanleg vanaf 1815 door hem, Jan Blanken en majoor-ingenieur Willem Offerhaus is gerealiseerd en daarna door anderen gedurende ongeveer 125 jaar is versterkt en verbeterd.

* Architectuurhistorische waarden in het bijzonder als uiting van de militair-strategische bouwkunde, die gebaseerd is op: a. het systeem van inundatie en accesverdediging (19de en 20ste eeuw).

Dit onderdeel uit 1939 is een voorbeeld van een aan de militair-strategische bouwkunde gerelateerde uiting van historische waterbouwkunde, namelijk een als inundatie- en damsluis dienende duiker.

* Ensemblewaarde en situationele waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Tevens vanwege de functionele en fysieke samenhang met meerdere onderdelen van het complex.

* Het onderdeel is relatief zeldzaam als voorbeeld van een duiker die in de laatste periode van het functioneren van de Nieuwe Hollandse Waterlinie nog specifiek ten behoeve van de inundatie is gebouwd.

* Het onderdeel is tamelijk gaaf bewaard omdat het zich in het veld nog steeds in zijn oorspronkelijke functie laat herkennen.