Cluster 61. Remise F en remise annex kazemat M/bomvrije gebouwen.

NIEUWE HOLLANDSE WATERLINIE

Inleiding

REMISE F en REMISE ANNEX KAZEMAT M / BOMVRIJE GEBOUWEN als door een aarden dekking tegen inslagen van projectielen beveiligde onderkomens. Met de toename van de draagwijdte van het geschut, de kracht van de inslagen van projectielen en de explosieve kracht van (brisant)granaten werd het steeds moeilijker weerstand te bieden tegen beschietingen. Verzwaring van metselwerk, toepassing van schokabsorberende metselsystemen (onder meer door middel van bogen), flauwe hellingshoeken en gebogen of juist puntige vormen, gebruik van beton - en later van gewapend beton - in steeds zwaardere uitvoering, was een van de manieren om de vestingwerken bestand te houden tegen toenemende aanvalskracht. Bovendien was het aanbrengen van aarddekkingen een goed middel gebleken om de energie te absorberen of te dempen. Dit is de reden waarom vele gemetselde of betonnen werken van een aardlaag of een frontbescherming van zand of aarde zijn voorzien. Afhankelijk van de periode van ontstaan - en daarmee van de te verwachten inslagkracht van projectielen - werd van 'bomvrije gebouwen' gesproken, wanneer ze werden geacht bestand te zijn tegen een van tevoren bepaald aantal inslagen van zwaar kaliber.

Omschrijving

Op het noordoostelijke bastion gelegen, geschakelde en door aarde gedekte REMISE F en REMISE ANNEX KAZEMAT M / BOMVRIJE GEBOUWEN, uit de periode 1878-1882, respectievelijk 1883. In de 20ste eeuw zijn beide remises voorzien van een nieuwe, gemetselde gevel.

Waardering

REMISE F en REMISE ANNEX KAZEMAT M / BOMVRIJE GEBOUWEN op Fort Honswijk zijn van algemeen belang vanwege:

* Cultuurhistorische waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zoals deze is ontworpen door C.R.T. Kraijenhoff en in eerste aanleg vanaf 1815 door hem, Jan Blanken en majoor-ingenieur Willem Offerhaus is gerealiseerd en daarna door anderen gedurende ongeveer 125 jaar is versterkt en verbeterd.

* Architectuurhistorische waarden, in het bijzonder als uiting van de militair-strategische bouwkunde, die gebaseerd is op: a. het systeem van inundatie en accesverdediging (19de eeuw), b. de wedloop met de zich versterkende offensieve middelen (19de eeuw).

Het betreft hier twee onderdelen uit de periode 1878 -1883, die voorbeelden zijn van geschakelde, bomvrije remises, waarvan een is uitgevoerd met een kazemat.

* Ensemblewaarde en situationele waarden als onderdelen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Tevens vanwege de functionele en fysieke samenhang met de overige onderdelen van het complex.

* De onderdelen zijn redelijk bewaard omdat kenmerkende onderdelen en de onderlinge samenhang van de beide remises behouden en herkenbaar zijn gebleven.