Cluster 69.

NIEUWE HOLLANDSE WATERLINIE

Inleiding

BATTERIJSCHUILPLAATS MEERDIJK (Zuid), gebouwd in 1906 als onderdeel van de verdediging van het sluizencomplex bij Asperen, waarmee grote delen van het voorgelegen gebied en de zuidelijke Alblasserwaard geïnundeerd konden worden. Tevens voor de verdediging van het Lingeacces. De schuilplaats bevindt zich aan de west- of keelzijde van de Meerdijk, tegenover de T-kruising met de Kerkweg. Vergelijkbare batterijschuilplaatsen en remises zijn ook op andere plaatsen aan de keelzijden van dijk- en vestingtaluds aangelegd als gedeconcentreerde granaatvrije onderkomens voor manschappen en / of materieel. Een andere ligt ongeveer 200 m noordelijker. Dergelijke batterijschuilplaatsen ontstonden aan het eind van de 19de en het begin van de 20ste eeuw, mede als antwoord op de verbeterde en zwaardere aanvalsmiddelen op forten en andere geconcentreerde verdedigingswerken en lagen vaak in de nabijheid van (open) geschutsopstellingen waar een batterij kon worden geïnstalleerd. Noordelijk van deze batterijschuilplaats resten van een aarden geschutsopstelling uit 1845 en verbeterd in 1899, die door begroeiing is aangetast.

Omschrijving

BATTERIJSCHUILPLAATS MEERDIJK (Zuid) in dijktalud, uitgevoerd in ca. 50 cm dik cementbeton en aan drie zijden en bovenop gedekt met aarde. De naar de keelzijde gekeerde en gebogen eindigende, ongeveer drie meter hoge gevel bevat links een zwaar beschadigde, getoogde toegangsopening. Deze wordt geflankeerd door getoogde vensteropeningen; rechts hiervan een vergelijkbare toegang. Deuren en luiken ontbreken. Het interieur bestaat uit twee rechthoekige ruimten, waarvan het plafond is versterkt met stalen balken.

Waardering

De BATTERIJSCHUILPLAATS MEERDIJK (Zuid) van complex Betonnen Werken Asperen is van algemeen belang vanwege:

* Cultuurhistorische waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zoals deze is ontworpen door C.R.T. Kraijenhoff en in eerste aanleg vanaf 1815 door hem, Jan Blanken en majoor-ingenieur Willem Offerhaus is gerealiseerd en daarna door anderen gedurende circa 125 jaar versterkt en verbeterd.

* Architectuurhistorische waarden in het bijzonder als uiting van de militair-strategische bouwkunde, die gebaseerd is op: a. het systeem van inundatie en accessen (19de eeuw), b. de wedloop met de zich versterkende offensieve middelen (19de en 20ste eeuw).

Het betreft het hier een onderdeel van kort na 1900, dat een voorbeeld is van een betonnen batterijschuilplaats met aarden dekking.

* Ensemblewaarde en situationele waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Tevens vanwege de functionele en fysieke samenhang met de overige onderdelen van het complex en in het bijzonder met een nog redelijk herkenbare, nabij gelegen aarden geschutsopstelling waarmee een acces bestreken kon worden.

* Het onderdeel is representatief (karakteristiek) omdat het duidelijk herkenbaar als onderdeel van een gedeconcentreerde verdedigingslijn is toegevoegd aan het bestaande fortificatiestelsel.

* Het onderdeel is matig gaaf bewaard omdat in het betonnen onderdeel aanzienlijke scheurvorming is opgetreden, maar het laat zich - ook in samenhang met het aarden werk - nog goed in het veld herkennen.