Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer
531957
Complexnummer
531951 - NHW-Fort a.d. Uppelse Dijk / Altena
Inschrijving register
Kadaster deel/nr
82803/127
Internationaal kenteken
Nee
Kadastrale aanduiding
Werkendam S 2176
Werkendam, Fort aan de Uppelse Dijk

Omschrijving

Cluster 80.

NIEUWE HOLLANDSE WATERLINIE

Inleiding

BOMVRIJ GEBOUW E als representant van een type bomvrije bouwwerken dat aan drie zijden en bovenop is voorzien van een aarden dekking en dat alleen een gevel aan de keelzijde bezit. Het Bomvrij gebouw E ligt aan de westzijde van het fort, tussen gebouw C en het bij de aanleg van de autoweg A 27 verdwenen kleine, halfronde bastion. Met de toename van de draagwijdte van het geschut, de kracht van de inslagen van projectielen en de explosieve kracht van (brisant)granaten werd het steeds moeilijker weerstand te bieden tegen beschietingen. Verzwaring van metselwerk, toepassing van schokabsorberende metselsystemen (onder meer door middel van bogen en gewelven), flauwe hellingshoeken en gebogen of juist puntige vormen, gebruik van beton - en later van gewapend beton - in steeds zwaardere uitvoering, was een van de manieren om de vestingwerken bestand te houden tegen toenemende aanvalskracht. Bovendien was het aanbrengen van aarddekkingen een goed middel gebleken om de energie van inslagen te absorberen of te dempen. Dit is de reden waarom vele gemetselde of betonnen werken van een aardlaag of een frontbescherming van zand of aarde zijn voorzien. Afhankelijk van de periode van ontstaan - en daarmee van de te verwachten inslagkracht van projectielen - werd van 'bomvrije gebouwen' gesproken, wanneer ze werden geacht bestand te zijn tegen een van tevoren bepaald aantal inslagen van zwaar kaliber. Toegangsdeur later ingebracht in verkleind kozijn.

Omschrijving

BOMVRIJ GEBOUW E, westelijk op het fort gelegen, is een aan drie zijden en bovenop met aarde gedekt, bakstenen bouwwerk, waarvan alleen de ongeveer 17 meter lange noordgevel zichtbaar is. Het bomvrij gebouw E is uitgevoerd in baksteen, kreeg een sobere vorm, vrijwel zonder plastiek of kenmerken van geleding. Links een als keermuur aflopend geveldeel. Een beperkt aantal gevelopeningen, waaronder een later gewijzigde, onder rollagen getoogde toegang en rechts hiervan een door een ijzeren luik gesloten venster. Het interieur is niet bezocht.

Waardering

Het BOMVRIJ GEBOUW E van het Fort aan de Uppelse Dijk / Fort Altena is van algemeen belang vanwege:

* Cultuurhistorische waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zoals deze is ontworpen door C.R.T. Kraijenhoff en in eerste aanleg vanaf 1815 door hem, Jan Blanken en majoor-ingenieur Willem Offerhaus is gerealiseerd en daarna door anderen gedurende ongeveer 125 jaar is versterkt en verbeterd.

* Architectuurhistorische waarden, in het bijzonder als uiting van de militair-strategische bouwkunde, die gebaseerd is op: a. het systeem van inundatie en accesverdediging (19de eeuw), b. de wedloop met de zich versterkende offensieve middelen (19de eeuw).

Het betreft hier een onderdeel van omstreeks 1880, namelijk een voorbeeld van een door aardwerken beschermd, bomvrij gebouw.

* Ensemblewaarde en situationele waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en vanwege de functionele en fysieke samenhang met de overige onderdelen van het complex.

* Het onderdeel is representatief omdat het een goed voorbeeld is van een bomvrij onderkomen op een fort uit het laatste kwart van de 19e eeuw.

* Het onderdeel is goed bewaard omdat diverse kenmerken in het exterieur behouden en herkenbaar zijn gebleven.

Dit monument maakt onderdeel uit van complexnummer 531951. Hier vindt u meer informatie over het complex en de bijbehorende monumenten.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie Hoofdcategorie Subcategorie Functie Verbijzondering Toelichting
Ja Verdedigingswerken en militaire gebouwen Militair verblijfsgebouw

Bouwtypen

Hoofdcategorie Subcategorie Bouwtypen Toelichting
Verdedigingswerken en militaire gebouwen Militair verblijfsgebouw

Bouwstijlen

Bouwstijl Zuiverheid Toelichting Rijksmonumentnummer
n.v.t.
niet van toepassing