Cluster 73.

NIEUWE HOLLANDSE WATERLINIE

Inleiding

RESTANT INUNDATIESLUIS / DAMSLUIS / DUIKER (noordoost) bij het Fort bij Vuren, als gecombineerd militair waterbouwkundig onderdeel van de inundatiemiddelen voor het poldergebied rond Vuren. Het verdedigingssysteem van de Nieuwe Hollandse Waterlinie was in de eerste plaats gebaseerd op het gecontroleerd onder water zetten van (grote) terreinoppervlakken. Gecontroleerde inundatie vergde een ingenieus systeem van waterwerken, zoals sluizen, stuwen en kanalen, waarmee het noodzakelijke peil snel en binnen nauwe grenzen gesteld en gehandhaafd kon worden. Er werden vele verschillende typen sluizen toegepast, afhankelijk van de plaats waar ze in het systeem functioneerden. Soms werden reeds bestaande scheepvaart-, uitwaterings- of keersluizen gebruikt, maar ook zijn er vele nieuwe gebouwd of bestaande (sterk) aangepast. Beide kwamen voor bij het Fort bij Vuren. Het betreft hier een duikersluis aan de noordoostzijde van de gracht rond het fort die werd gebouwd als damsluis om het peil in de gracht te handhaven en inundatiesluis voor de polders ten noorden en ten oosten van het fort. Vermoedelijk is de sluis tot stand gebracht na de bouw van het iets zuidelijker gelegen gemaal.

Omschrijving

RESTANT INUNDATIESLUIS / DAMSLUIS / DUIKER (noordoost) bestaande uit twee vermoedelijk van rond 1880 daterende, gemetselde fronten ter weerszijden van het onderhoudspad aan de buitenkant van de gracht van het Fort bij Vuren. Ze zijn onder het pad door verbonden door een afsluitbare koker, die als kering diende van het water in de gracht - ook na eventuele inundatie van het poldergebied buiten de gracht.

Waardering

Het RESTANT INUNDATIESLUIS / DAMSLUIS / DUIKER (noordoost) bij het Fort bij Vuren is van algemeen belang vanwege:

* Cultuurhistorische waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zoals deze is ontworpen door C.R.T. Kraijenhoff en in eerste aanleg vanaf 1815 door hem, Jan Blanken en majoor-ingenieur Willem Offerhaus is gerealiseerd en daarna door anderen gedurende ongeveer 125 jaar is versterkt en verbeterd.

* Architectuurhistorische waarden, in het bijzonder als uiting van de militair-strategische bouwkunde, die gebaseerd is op het systeem van inundatie en accesverdediging (19de eeuw).

Het betreft hier een aan de militair-strategische bouwkunde gerelateerde uiting van historische waterbouwkunde, namelijk een waterwerk dat in combinatie met enkele nabije, verwante werken kon bijdragen aan de inundatie van poldergebieden en het handhaven van het waterpeil in de gracht van het Fort bij Vuren.

* Ensemblewaarde en situationele waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Tevens vanwege de functionele en fysieke samenhang met de overige onderdelen van het complex.

* Het onderdeel is redelijk gaaf bewaard omdat hoofdvorm, bouwkundige detaillering en verschillende onderdelen herkenbaar zijn gebleven.