Inleiding

Als gevolg van de groei die de Philips aan het begin van de twintigste eeuw doormaakte werd uitbreiding van de bebouwing noodzakelijk. De noodzaak van een eigen glasfabriek in de Eerste Wereldoorlog vormde de eerste aanzet tot opzetten van een nieuw complex. Hiervoor werd een nieuwe lokatie in Strijp ingericht, in het verlengde van reeds bestaande Philips-bebouwing (complex Emmasingel en Philipsdorp).

Het is een rechthoekig terrein, ten zuiden van de spoorlijn.

In het noorden wordt dit complex begrensd door de Mathildelaan, in het noord-westen door de Beukenlaan. De Kastanjelaan-Schootsestraat sluit het complex in het zuiden en oosten af en in het zuid-westen wordt het complex afgesloten door de Glaslaan. Het geheel bevindt zich inmiddels in een gebied met veel Philipsbebouwing: aan de overzijde van de Glaslaan is het complex Strijp II ontwikkeld met bebouwing uit een latere fase. Aan de overzijde van de Kastanjelaan ligt de voormalige philips-bedrijfsschool uit 1949, daarachter bevinden zich woningen van het Philipsdorp. Achter de Beukenlaan strekken zich opnieuw woonwijken in opdracht van Philips gebouwd uit.

De inrichting van het terrein werd ontwikkeld door A.I.J. de Broekert, in dienst en in opdracht van Philips. In het concept werd een grote mate van rationaliteit toegepast. Ook bebouwing uit een latere bouwfase werd in deze structuur ingepast.

Vanaf de jaren twintig van deze eeuw is het gebied systematisch ingevuld met industriegebouwen. Aan het spoor staan de objecten evenwijdig aan de spoorlijn, voor de verdere bebouwing op het terrein is de Kastanjelaan (schuin ten opzichte van het spoor) richtinggevend geweest.

Omschrijving

De te beschermen gebouwen binnen het complex worden vooral gevormd door driebeukige, meerlaagse fabrieksgebouwen welke gezichtsbepalend en richtinggevend voor het complex zijn. De panden hebben een brede centrale straat en overhet algemeen een lage verdiepingshoogte in de magazijnen. Door de systematische toepassing van overeenkomstige principes in verschillende gebouwen was het mogelijk standaard elementen toe te passen. Zo is steeds gebruik gemaakt van beton skeletbouw en zijn in een aantal gebouwen varianten van dezelfde trappen te vinden. Verder zijn identieke stalen I-profielen van Krupp gebruikt en bimsbetonnen cassette dakplaten (van het constructiebedrijf De Vries Robbé) algemeen aanwezig. Er is vooral gebruik gemaakt van natuurlijke verlichting door horizontaal aaneengesloten lichtbanden. Dit door Philips ontwikkelde type had een optimale maatvoering tot gevolg.

Het betreft de gebouwen SA, SDM (veemgebouw), SBP/SAN/SK en SF (pompgebouw).

Waardering

Het complex van de Philipsgebouwen aan de Glaslaan is van algemeen belang. Het geheel heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de sociaal-economische ontwikkeling van de nijverheid, in het bijzonder de stichting van de op nationaal niveau van belang zijnde Philipsfabrieken en als visualisatie van de typologische ontwikkeling van de grootschalige hoogbouw voor de industrie. Het heeft inovatieve waarde vanwege de grootschalige en technisch uitgewerkte toepassing van gewapend betonconstructies. Het is architectuurhistorisch van belang vanwege de uiterst sobere maar indrukwekkende vormgeving van een deel der gebouwen en als voorbeeld van de toegepaste combinatie van bouwelementen; het is tevens van belang als voorbeeld van het werk van in het bedrijf werkzame architecten. Het geheel is tevens van belang vanwege de gaafheid van het ex- en interieur. Het is zeldzaam wegens opzet en constructie en als samenhangend industrielandschap langzamerhand zeldzaam.