Inleiding

Door de opbloei van het R.K. geloofsleven en de toename van het aantal lidmaten aan het eind van de 19de eeuw was de in slechte staat verkerende toemalige R.K. kerk met pastorie (G.J. Vogelpoel, 1852) in Nieuwkoop aan vervanging toe. Daarom werd besloten op een andere lokatie een nieuwe en grotere R.K. KERK met bijbehorende PASTORIE te bouwen, gewijd aan Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart. In februari 1934 stak de bouwpastoor Th. P. Blom de eerste spade in de grond. Op 14 juni van dat jaar werd door de deken van Alphen de eerste steen ingemetseld, terwijl op 14 februari 1935 de nieuwe kerk door de bisschop van Haarlem, Z.H.E. Mgr. J.D.J. Aengenent z.g. werd geconsacreerd. De uitvoering was in handen van het Leidse aannemersbedrijf Bik en Breedeveld. De architect W. Breedeveld ontwierp een pseudo-basiliek met uitgebouwde fronttoren in een Traditionalistische bouwtrant, waarbij invloeden van diverse Middeleeuwse bouwstijlen herkenbaar zijn.

In het zich nog grotendeels in oorspronkelijke staat verkerende kerkinterieur bevinden zich diverse waardevolle inventarisstukken. Enkele daarvan zijn afkomstig uit de vorige kerk, waaronder enige kerkenbanken en altaren. Voor de nieuwe kerk zijn ondermeer het doopvont en de kerkbanken vervaardigd. In 1945 is een nieuwe verlichting aangebracht en het orgel verbeterd.

Omschrijving

Het kerkcomplex van Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart en de ermee verbonden pastorie liggen aan de rand van het dorpscentrum van Nieuwkoop, gegroepeerd rond een vierkant plein ten noordwesten van de Dorpsstraat, de historische ontginningsas van het dorp. De kerk is georiënteerd op het noord-noordoosten en ligt, iets teruggerooid, met de nokrichting evenwijdig aan de Dorpsstraat. De hoofdfaçade (zuid-zuidwesten) ligt aan een voorplein, waarop een zonnewijzer staat. De pastorie is door middel van een gang aan de noordwestzijde, haaks op de kerk met de kerk verbonden. Aan de zuidwestzijde van de pastorie staat een garage die door een tuinmuur met het huis is verbonden. De pastorie grenst aan de achterzijde aan de Ringvaart van de Polder Nieuwkoop.

Waardering

Het kerkcomplex is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als representatief voorbeeld uit de hausse die de Katholieke kerkbouw in Nederland na het herstel van de Bisschoppelijke Hiërachie in 1853 door maakte in de eerste decennenia van de 20ste eeuw.

Het complex is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde vanwege de Tradtionalistische bouwstijl en is een typisch voorbeeld van de baksteenarchitectuur tijdens het Interbellum. Het complex ontleent zijn waarde bovendien aan de hoge mate van gaafheid en herkenbaarheid van zowel de hoofdvorm als de verschillende onderdelen.

Vanwege de sterke visuele en functionele relatie tussen het kerkgebouw en de pastorie is er tevens sprake van een duidelijke ensemblewaarde tussen de verschillende onderdelen van het kerkcomplex. Het complex is van stedebouwkundig belang vanwege de beeldbepalende situering langs de hoofdas in het dorpscentrum van Nieuwkoop.