Inleiding

RIJKSWERKINRICHTING Eerste Gesticht, gebouwd tussen 1897 en 1903 in een sobere neo-renaissancistische stijl in opdracht van het Ministerie van Justitie en naar ontwerp van W.C. Metzelaar (het ontwerp werd ook toegepast voor de eveneens beschermde Rijkswerkinricht Tweede Gescticht, thans Esserheem, Meidoornlaan 38). Het gebouw is opgericht ter vervanging van deRijkswerkinrichting voor mannen (thans Werkgesticht Norgerhaven). Het Eerste Gesticht is in 1965 en in 1989-1990 verbouwd. Tijdens de laatste verbouwing, naar ontwerp van het Bureau Cor Kalfsbeek, zijn nieuwe hoekvolumes toegevoegd die het symmetrische en representatieve uiterlijk van het middengedeelte versterken. Ook is bij die gelegenheid een hekwerk rondom het gebouw geplaatst. Het gebouw staat thans bekend als de Penitentiaire Inrichting Norgerhaven.

De bescherming betreft het evenwijdig aan de weg gelegen frontgebouw. De overige onderdelen binnen het omgrachte terrein zijn als gevolg van wijzigingen en uitbreidingen niet beschermenswaardig.

Omschrijving

Het frontgebouw is opgetrokken uit baksteen en wordt gedekt door een afgeplat zadeldak met pannen; (vernieuwde) betonnen goten; dakkapellen in voorste dakschild met alternerend een fronton- of segmentboog. Aan weerszijden van de vooruitspringende poort 5 traveeën met spaarvelden, rondboogramen met in het boogveld pleisterwerk (stralen); plint; rechterzijde heeft onder de rondboogramen nog kelderramen. Middenstuk met deur en rondboog spaarveld met naamsaanduiding; daarboven uurwerk; natuurstenen elementen (negblokken, consoles en sluitsteen), trapgevel met speklagen en afdekplaten, smeedijzeren windvaan. Aan achterzijde gevelsteen met het opschrift: Met Verpleegden gebouwd.

Waardering

Het binnen een omgrachting gelegen frontgebouw van de Rijkswerkinrichting Eerste Gesticht oftewel Norgerhaven is van cultuurhistorisch, architectuurhistorisch, typologisch, stedebouwkundig belang alsook van belang voor de geschiedenis van de Rijkswerkinrichting Veenhuizen; tevens van belang als functioneel onderdeel van het uitzonderlijk waardevolle complex Veenhuizen.