Inleiding

Het ADMINISTRATIEGEBOUW bevatte in oorsprong een cellulaire kerk die de hoogte besloeg van de huidige twee bovenste bouwlagen. De huidige situatie ontstond na verwijdering van deze kerkruimte waarvan de zitplaatsen waren ondergebracht in een oplopend raster van 142 individuele houten cellen. Bij een verbouwing in 1949 verdwenen de cellen en werd in de hoge ruimte een verdiepingsvloer aangebracht.

Omschrijving

Op rechthoekig grondplan gebouwd administratiegebouw bestaande uit drie bouwlagen onder flauw hellend zadeldak dat op de hoeken en nokpunten is versierd met akroterieën. De dekking bestaat uit mastiek. De gootlijsten worden aan de beide lange zijden ondersteund door houten klossen. De aanzet tot de windveren rust aan de beide kopse zijden op paarsgewijs geplaatste houten consoles. Het muurwerk is boven een hardstenen plint opgetrokken in rode baksteen die de hardstenen onderdorpels van de vensters op parterre en verdieping ter decoratie als bloktand verbindt. De bloktand bevindt zich steeds tussen banddecoratie in rode verblendsteen. Rode verblendsteen is ook verwerkt in de ontlastingsbogen. De combinatie van bloktand en verblendsteen bevindt zich ook onder de gootlijsten en loopt trapsgewijs door onder de windveren. De spaarvelden onder de ontlastingsbogen en tussen de vensters van de tweede en derde bouwlaag bestaan uit zandstenen platen. De aanzetten van de ontlastingsbogen worden rondom verbonden door banddecoratie in verblendsteen. De vloerhoogten zijn door de situering van smeedijzeren muurankers te traceren. De voorgevel (W) heeft drie vensterassen, de beide zijgevels hebben elk zes vensterassen. De achtergevel bevat de aansluiting met het (niet onder de bescherming vallende) verbindende volume naar het ronde cellengebouw met aan weerszijden hiervan twee uitgemetselde schoorstenen. In de vensteropeningen van de voorgevel bevinden zich door een middenstijl gedeelde kozijnen met in elke helft een twaalfruits-schuifvenster. In de zijgevels bevat elk kozijn een twaalfruits-schuifvenster. Tussen de dagkanten van alle kozijnen is traliewerk aangebracht. In de kopgevel aan de voorzijde (W) bevindt zich in de middelste vensteras in een halfrond getoogd spaarveld een zandstenen sculptuur die bestaat uit een cartouche met de tekst: STRAFGEVANGENIS Ao MDCCCI en daarboven twee klimmende leeuwen die het rijkswapen flankeren.

Waardering

Het uit 1899-1901 daterende administratiegebouw in oorsprong dienend als cellulaire kerk is van algemeen belang uit cultuurhistorisch en architectuurhistorisch oogpunt en typologische waarde als historisch-functioneel onderdeel van het Haarlemse gevangeniscomplex, waarbinnen het als beeldbepalend onderdeel van de bebouwing aan het voorplein ook een belangrijke ensemblewaarde vertegenwoordigt.