Inleiding

Aan de oostzijde van de Wilhelminastraat gelegen WOONBLOK. Het woonblok, dat deel uitmaakt van de gevelwand tussen de Keizerstraat (noord) en de Alexanderstraat (zuid), grenst aan de noordzijde aan de Keizerstraat en aan de zuidzijde aan het woonhuis Wilhelminastraat 43.

Het in Eclectische trant opgetrokken woonblok omvat twaalf woningen en werd in 1881 gebouwd naar ontwerp van J.P. Kaakebeen, J. Bes en J. Stoel. Het woonblok maakt onderdeel uit van het formele stedenbouwkundige plan van de Wilhelminastraat en haar directe omgeving. De Wilhelminastraat werd in 1881 aangelegd als hoofdas van een westelijke stadsuitbreiding die plaats vond op de plek van de gedempte voormalige stadssingel. Deze stadsuitbreiding kenmerkt zich door een regelmatig en strak stratenpatroon, waarbij de individueel ontworpen woonblokken en woonhuizen een architectonische eenheid vormen. Met name langs de Wilhelminastraat en Mauritsstraat zijn de uit verschillende woonblokken en woonhuizen opgetrokken straatwanden opvallend door hun stedenbouwkundige eenheid en architectuur. De woonbebouwing langs de Wilhelminastraat wordt afgewisseld door een kerk en twee scholen, welke eveneens in de stedenbouwkundige opzet van de straat passen.

Omschrijving

Uit twaalf herenhuizen bestaand woonblok op rechthoekige plattegrond. Het woonblok bestaat in de voorgevel afwisselend uit hoge en lage woningen. De lage woningen (type A) bestaan uit een begane grond, verdieping, mezzanino en kapverdieping. De hoge woningen (type B) bestaan uit een begane grond, verdieping en tweede verdieping welke door de kroonlijst heen is doorgetrokken.

Het schema van afwisseling is A-B-A-A-B-A-A-B-A-A-B-A. Het gehele woonblok wordt gedekt door één doorlopend afgeknot schilddak, bekleed met grijze Hollandse pannen, zwarte tuiles du Nord en mastiek.

Het in baksteen opgetrokken woonblok staat op een hardstenen plint. De voor- en zijgevel van het woonblok zijn versierd met bepleisterde detailleringen van hout of steen. Zo bevindt zich tussen de begane grond en de verdieping een cordonlijst. De voorgevels van het woningtype B, vier in totaal, zijn alle drie vensterassen breed met afwisselend in de linker of rechter vensteras de ingangspartij, in oorsprong bestaande uit een houten paneeldeur met bovenlicht. In de middelste vensteras bevindt zich ter hoogte van de verdieping een door consoles gedragen houten balkon. De woningen zijn tot aan de daknok doorgetrokken en worden onder de kroonlijst afgesloten door een breed fries met vier geornamenteerde consoles. De vensters in de voorgevels van deze hoge woningen zijn in oorsprong alle houten schuifvensters, met op de verdiepingen een T-naald. De vensters hebben, evenals de deuren, een wenkbrauw-omranding en met rolwerk gedecoreerde sluitstenen. Onder de vensters van de verdiepingen bevinden zich gedecoreerde platen als versiering.

De voorgevels van het woningtype A, acht in totaal, zijn eveneens alle drie vensterassen breed met afwisselend in de linker of rechter vensteras de ingangspartij bestaande uit een enigszins verdiept gelegen houten paneeldeur. De woningen op de hoeken hebben dubbele houten paneeldeuren. Bij de lage woningen aan de rechterzijde van het blok is de entree extra geaccentueerd door een witte omlijsting. De woningen worden in de voorgevel bovenaan, net onder de houten kroonlijst, afgesloten door een breed fries waarin zich de openslaande houten mezzanino-vensters bevinden. De overige vensters in de voorgevel van het woningtype A zijn in oorsprong alle schuifvensters met op de verdieping een T-naald en worden afgesloten door een hanenkam van oranje en beige kalkzandsteen met een bewerkte, bepleisterde sluitsteen. Over de gevels van deze lage woningen bevinden zich voorts spekbanden.

De noordelijke zijgevel van het woonblok is drie vensterassen breed en bezit naast een aantal spekbanden, gele bakstenen ter decoratie in de vensteromlijstingen. De vensters zijn hier echter alle blind.

De achtergevel van het woonblok is overal gelijk van hoogte en bezit in oorsprong serres en houten openslaande tuin- en keukendeuren ter hoogte van de begane grond en houten T-schuifvensters op de verdieping.

Waardering

Grotendeels gaaf bewaard woonblok met herenhuizen uit 1881 in Eclectische trant, van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde en de stedenbouwkundige en ensemblewaarde als karakteristiek onderdeel van de 19de-eeuwse formele stadsuitbreiding van Haarlem rondom de Wilhelminastraat; het woonblok is een beeldbepalend element in de oostelijke straatwand van de qua architectuur als een eenheid aandoende Wilhelminastraat. Tevens is het woonblok cultuurhistorisch van belang als element in de geschiedenis van het wonen voor welgestelden.