Omschrijving onderdeel 2. Tuin- en parkaanleg (Hal by 13A, 5296 PZ Esch, op de bijbehorende kaart aangegeven met nr. 2).

De TUIN- EN PARKAANLEG behorend tot de historische buitenplaats Den Eikenhorst is in drie fases tot stand gekomen: een vroeg 19de-eeuwse rechtlijnige aanleg, samenhangend met de ontginning van het domein, een landschappelijke aanleg aan de oostkant van het huis uit omstreeks 1870. In de eerste helft van de 20ste eeuw zijn ook de weilanden en bospercelen aan de zuid- en noordwestzijde bij de aanleg betrokken. Van de vroeg 19de-eeuwse ontginning zijn twee oost-west lopende lanen bewaard gebleven ten noorden en ten zuiden van het huis, alsmede een noord-zuid lopende laan (de met eiken beplante oprijlaan met portierswoning aan het begin. Zie hiervoor onderdeel 7). Ook dateert van deze tijd de vrijwel vierkante moestuin die gedeeltelijk is ommuurd (zie hiervoor onderdeel 5). De eerste aanleg in landschapsstijl aan de oostzijde van het huis kenmerkt zich door slingerpaden die rond de serpentinevijver voeren, en een afwisseling van open en dichte ruimtes met verschillende zichten, hoog opgaande bomen, boomgroepen en solitairen. De voorgevel van het huis is naar het oosten gekeerd met uitzicht over een open ruimte (gazon) in het park naar de serpentinevijver. Langs de vijver zijn grote groepen rododendrons geplant. Aan de noordzijde loopt het park over in een dierweide met gebogen vijver en een rondgaande wandeling. Bij de tweede aanleg in landschapsstijl kregen de randen van het weiland ten westen van de oprijlaan een grillig beloop. Een niervormige vijver, een slingerpad dat deel uitmaakt van een rondwandeling en een aantal solitairen werden aangelegd. In een vak in het noordwesten van het terrein kwam ook een slingerend padenpatroon met verschillende vergezichten tot stand. Ten westen van het huis staat een circa 150 jaar oude Sequoia dendron giganteum. In het park aan de rand van de vijver met zicht op het huis een natuurstenen bankje met het jaartal 1843-1923.

Waardering

De TUIN- EN PARKAANLEG, behorend tot de historische buitenplaats Den Eikenhorst is van algemeen belang:

- wegens de ouderdom;

- wegens de gave aanleg in landschapsstijl met serpentinevijvers en het in ruime curven verlopend padenpatroon met uitzichten;

- wegens de onderliggende ontginningsstructuur;

- wegens de aanwezigheid van monumentale solitairen (eiken, beuken, kastanjes en een Sequoia) en boomgroepen;

- wegens de functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.