Complexonderdeel 4

Inleiding

Zuidelijk VENTILATIEGEBOUW, deel uitmakend van het complex Maastunnel, op de Linker Maasoever. Het gebouw is vrijwel identiek aan het exemplaar aan de noordzijde van de rivier.

Omschrijving

Het VENTILATIEGEBOUW bestaat uit een bovengronds deel van 34,22 m hoog met drie verdiepingen en een kap en een ondergronds deel van 26,43 m diep, dat inclusief de tunnel vijf bouwlagen telt. Het ventilatiegebouw staat via het ventilatiesysteem in verbinding met de eigenlijke tunnel, twee naast elkaar gelegen buizen van 450 meter lang voor het autoverkeer en twee kleinere buizen onder elkaar voor respectievelijk het fietsers- en voetgangersverkeer. Het ondergrondse deel werd gebouwd met behulp van een pneumatisch gefundeerd caisson van gewapend beton, waarmee tevens een aansluiting op de landtunnel op de riviertunnel werd verkregen. Het caisson bevat de pompenkelder, de tunnelbuizen voor autoverkeer, voor voetgangers en fietsers, zuurstofmeetapparatuur en -over de gehele lengte met een peervormig dwarsprofiel- de ventilatiekanalen en de liftschacht. Ook boven de grond is het gebouw opgetrokken in een gewapende betonconstructie. Het bovengrondse deel heeft in grove lijnen een rechthoekig grondplan met een basement bekleed met oranjebruine grestegels boven een plint van donkerbruine tegels. Boven het basement bevindt zich een hoogopgaand expressief, gepleisterd betonnen bouwvolume, waarvan het middengedeelte een T-vormig grondplan heeft, met sculpturale afgeronde binnenhoeken en uitstulpingen op de hoeken aan de rivierzijde. Aan de noordzijde een hoge schijf met uitzwenkende hoeken en haaks hierop, aan de rivierzijde, een lager, geheel met koper bekleed absisvormig deel dat is samengesteld uit een constructie van spijlen en roosters, waarin zich het aanzuigmechanisme voor verse lucht bevindt. In deze hoge ventilatieruimte bevinden zich acht pers- en zes zuigventilatoren met bijbehorende aandrijfmotoren. Ter hoogte van de motoren bevindt zich geheel rondom een stalen tussenbordes bereikbaar via een steile trap. Aan het uiteinde van het bordes loopt een eenvoudige stalen trap naar het dak. In de oost- en westgevel bevinden zich op de begane grond inpandig de ingangen, bereikbaar middels eveneens betegelde trappen. De ingangen worden gemarkeerd door een pilaarvormige uitstulping en een afgeronde hoek. Het betegelde basement van de west- en oostgevel wordt in het noordelijke deel onderbroken door vier rechthoekige vensters. In het gepleisterde gedeelte bevindt zich in de glooiing van het brede naar het smalle gedeelte aan oost- en de westgevel een strook van tien rechthoekige vensters. De noordgevel aan de rivier heeft in het basement aan weerszijden van een groot rechthoekig venster twee gesloten, donkergroen geverfde, stalen laaddeuren. In het hierboven gelegen gepleisterde deel een groot rond venster. In de zuidgevel heeft de gepleisterde bovenbouw zes kleine patrijspoortvensters. Het zuidelijke ventilatiegebouw onderscheidt zich hier van zijn gespiegelde pendant op de rechter Maasoever door de strook van twaalf rechthoekige vensters in het basement, voorts door de achterliggende kantoorfunctie (met nog oorspronkelijke indeling en details) en de lichtkoepels die de werkplaats en de magazijnruimte in de lage bouwdelen van licht voorzagen.

Waardering

Zuidelijk VENTILATIEGEBOUW als historisch-functioneel onderdeel van het Maastunnelcomplex, en samen met het toegangsgebouw een beeldbepalend element aan de zuidelijke Maasoever met pendant aan de noordelijke oeverzijde, van algemeen belang vanwege grote cultuur- en architectuurhistorische waarde, alsook vanwege stedenbouwkundige en bouwtechnisch innovatieve waarde. Binnen het oeuvre van architect Van der Steur neemt het Maastunnelgebouw een belangrijke positie in.