Inleiding COMPLEX VAN DE CELLULAIRE GEVANGENIS GRONINGEN, nu onderdeel van de Dr. S. van Mesdagkliniek, vrijstaand gesitueerd aan de Hereweg, bestaande uit een strafgevangenis met toegangspoort, twee directeurswoningen en een rij dienstwoningen, gebouwd in 1883-1884 als strafgevangenis naar ontwerp van Ingenieur-Architect J.F. Metzelaar in een eclectische bouwstijl. Het complex is gesitueerd aan de oude zuidelijke uitvalsweg van Groningen naar Haren en Assen, de Hereweg, op een aantrekkelijk gelegen terrein naast het Sterrebos, dat oorspronkelijk deel uitmaakte van de voormalige vestingwerken van Groningen, de Helperlinie (1698). Omdat de Helperlinie grotendeels op het grondgebied van de gemeente Haren lag en om te bewerkstelligen dat het gevangeniscomplex op Gronings grondgebied zou komen te liggen, werd de gemeentegrens met Haren in 1884 verschoven naar het Helperdiep, dat bij de ontmanteling niet gedempt werd. Het Helperdiep vormt thans nog de zuidelijke begrenzing van het terrein waarop het complex staat evenals het in 1901 bijgebouwde Huis van Bewaring. Het gebouw is de eerste van een reeks van strafgevangenissen in Nederland als direct gevolg van het nieuwe Wetboek van Strafrecht (1881) die justitie-architect J.F. Metzelaar voor de staat der Nederlanden gebouwd heeft. In het nieuwe Wetboek van Strafrecht werd de mate en wijze van bestraffing herzien. Enerzijds sluit het ontwerp aan bij ontwerpen van cellulaire gevangenissen, anderzijds is het Groningse complex de basis voor het type vleugelgevangenissen dat tot in het begin van de twintigste eeuw door de architecten J.F. en W.C. Metzelaar werd gerealiseerd. Het gebouw markeert het eindpunt van een oude, en het begin van een nieuwe typologische ontwikeling in de Nederlandse gevangenisbouw. Waardering COMPLEX VAN DE CELLULAIRE GEVANGENIS GRONINGEN, bestaande uit een zeldzaam en goed bewaard gebleven ensemble van de monumentale strafgevangenis met bijbehorende centrale toegangspoort, twee directeurswoningen en een blok cipierswoningen, gebouwd in 1883 in een karakteristieke, eclectische bouwstijl naar ontwerp van justitie-architect J.F. Metzelaar, van algemeen belang vanwege zijn cultuurhistorische en grote architectuurhistorische en stedebouwkundige waarde vanwege de kwaliteit van het totaalconcept en de opzet van het complex, vanwege de architectonische kwaliteit van het ontwerp en de karakteristieke detaillering en het materiaalgebruik, vanwege de architectonische gaafheid van het exterieur en vanwege zijn typologische belang als zeldzame markering in de ontwikkeling van de gevangenisbouw waardoor het gebouw een bijzondere plaats inneemt in de geschiedenis van de gevangenisbouw in Nederland.