Inleiding

De historische buitenplaats Stokhorst met LANDHUIS en TUINAANLEG ligt ten oosten van de

Oldenzaalsestraat. Het landhuis, waarvan de ligging werd bepaald door de weg

Enschede - Oldenzaal, ligt centraal op het perceel. Een halfronde oprijlaan

voert naar de -niet op de weg georienteerde- oostgevel.

Het landhuis is in 1912-16 gebouwd in opdracht van G. Jannink naar ontwerp

van K.P.C. de Bazel. Het gebouw heeft elementen die karakteristiek zijn voor

het werk van De Bazel, m.n. de architectonische detaillering en het

interieur. Daarnaast vertoont het invloed van Frank Lloyd Wright in

volumeopbouw. De gepleisterde bakstenen gevels zijn ongebruikelijk in het

werk van De Bazel. Het ontwerp heeft een symmetrie-as in plattegrond en

gevelopstand die samenvalt met de entree-as. De dispositie van de vertrekken

is echter bepaald door de wijze waarop het pand overhoeks benaderd wordt.

Hoewel het woonhuis thans als kantoor functioneert zijn indeling en

detaillering intact gebleven. Het exterieur is, behoudens enkele

dichtgezette loggia's, origineel.

De TUINAANLEG is in twee fasen tot stand gekomen. Rond het oude huis

Stokhorst is in 1889 door D. Wattez een tuin in landschapsstijl aangelegd in

opdracht van E. Jannink. De tuinaanleg in architectonische stijl direct rond

het huis is van D.F. Tersteeg en dateert van 1913-17. Gezien het feit dat de

ontwerptekeningen van de tuin van D.F. Tersteeg zijn, terwijl enkele

tuinmuren en trappen die in deze tuin liggen, getekend zijn door De Bazel,

moet er een nauwe samenwerking zijn geweest tussen De Bazel en Tersteeg.

Deze samenwerking heeft vermoedelijk zowel betrekking gehad op de situering

van het huis op het perceel als op de inrichting van de tuin. Hierbij bleef

de aanleg in Engelse landschapsstijl van D. Wattez behouden voor zover die

niet direct rondom het nieuwe huis lag. De symmetrie-as in de plattegrond

van het huis is tevens ordenend voor de tuinaanleg. De voormalige moestuin

wordt thans gebruikt als boomkwekerij. De bescherming richt zich op de

geometrische tuin grenzend aan de westgevel van het huis en op het deel van

de oorspronkelijke tuinaanleg uit 1889 ten westen van het huis waarin

vijvers en oprijlaan.

Ten noordwesten van het perceel stond de tuinmans- / chauffeurswoning

(Oldenzaalsestraat 510) aan het eind van de oprijlaan, in dezelfde periode

gebouwd eveneens door De Bazel. Detaillering en ornamentering waren

vergelijkbaar met die van het landhuis. De woning is na brand en daaropvolgende ernstig verval in 2010 gesloopt.

Het complex wordt enigszins aan het zicht onttrokken door een monumentale

bomenrij.

Ten noorden van het huis zijn aan het verlengde van de oprijlaan op het

perceel recent twee woningen gebouwd in een deel van de aanleg van Wattez;

deze vallen buiten de bescherming van rijkswege.

Waardering

Buitenplaats Stokhorst met landhuis en tuinaanleg van

cultuur-, architectuur-, tuinhistorisch en stedebouwkundig belang:

- als voorbeeld van een Twentse fabrikantenbuitenplaats

- vanwege de kwaliteit en gaafheid van de complexonderdelen

- door de ruimtelijke, functionele en stilistische samenhang van het gebouw

en de tuinaanleg

- als voorbeeld van de samenwerking tussen architect en tuinarchitect waarbij

huis en tuin qua ligging en visuele relatie zorgvuldig op elkaar werden

afgestemd, een vorm van samenwerking die in het eerste kwart van de 20e eeuw

opgang maakte, i.c. als voorbeeld van de samenwerking tussen de architect

K.P.C. de Bazel en de tuinarchitect D.F. Tersteeg

- vanwege het beeldbepalende karakter van de buitenplaats gezien vanaf de

openbare weg.