Inleiding

Voormalig SANATORIUM "JULIANA-OORD" voor lijders aan been- en gewrichtstuberculose, gebouwd tussen 1929 en 1935 in Interbellum-architectuur. De eerste steenlegging vond plaats op 5 oktober 1929, op 14 juni 1930 werd het sanatorium, dat destijds slechts één paviljoen ('Lieberg') omvatte, in gebruik genomen. De stichter was dr. M.H.J.C. Thomassen. In de loop der jaren werden verschillende paviljoens bijgebouwd. In 1930 waren paviljoen 'Lieberg' en het gebouw van de Technische Dienst voltooid, in 1931 gevolgd door de gebouwen voor de Kapsalon en de Psychologische Dienst. In 1934 en 1935 werden respectievelijk de paviljoens 'Aalberg' en 'Braamberg' voltooid. Het complex is gebouwd aan de westzijde van de Leemzeulder op de overgang van bos (noorden) en heide (zuiden). De paviljoens worden visueel verbonden door het doorlopende terras aan de zuid-zuidoostzijde, waarop bij mooi weer de bedden werden gezet. De bescherming heeft alleen betrekking op de drie hoofdpaviljoens Lieberg, Aalberg en Braamberg en op de terrasaanleg (zie kaart "Sanatorium Juliana-oord").

Na 1945 werd het complex met verschillende andere paviljoens en bijgebouwen uitgebreid. Vanaf 1957 is het sanatorium in gebruik als kliniek onder andere voor patiënten met neurologische en orthopedische aandoeningen.

Omschrijving

Voormalig sanatorium Juliana-oord te Laren omvat drie afzonderlijk te beschermen onderdelen: paviljoen 'Lieberg', paviljoen 'Aalberg' en paviljoen 'Braamberg'. Het complex is aangelegd op een oost-westgericht erf aan de westzijde van de Leemzeulder. De drie paviljoens liggen naast elkaar en risaleren ten opzichte van elkaar, waarbij het westelijke paviljoen (Braamberg) het meest zuidelijk ligt, het oostelijke paviljoen (Aalberg) het meest noordelijk. De lange voorgevels van alle drie de paviljoens zijn gericht naar het zuid-zuidoosten (uitkijkend op de heide). De paviljoens zijn opgetrokken als eenlagige gebouwen in baksteen-architectuur onder rode pannen daken en passen in de bouwtrant van het Interbellum. De terrasaanleg aan de zuid-zuidoostzijde van de paviljoens valt ook onder de bescherming.

Waardering

Het voormalige sanatorium Juliana-oord te Laren, bestaande uit drie paviljoens en terras-aanleg, is van algemeen belang uit typologisch, cultuur- en architectuurhistorisch oogpunt als merendeels gaaf bewaard voorbeeld van een T.B.C. sanatorium uit de jaren '30 van de 20ste eeuw, opgetrokken in de bouwtrant van het Interbellum. Daarnaast heeft het complex ensemble- en situationele waarde door de positionering van de drie belangrijkste paviljoens ten opzichte van elkaar en vanwege de markante stedebouwkundige ligging tussen de bosrand en de heide.