Inleiding

Uitbreiding van het RAADHUIS dat reeds eerder beschermd is (monumentnummer. 10175/10176). De uitbreiding werd gerealiseerd in 1924-26 in Traditionalistische stijl met Expressionistische elementen. Ontwerp van architect W.J. Hanrath (Hilversum), die ook het kasteel Helmond tot raadhuis had ingericht.

Een legaat groot f 50.000,- van mevrouw A.E.L. Oukoop-Genis in 1915 was aanleiding tot deze uitbreiding. Ter herinnering aan de schenking is in de grote hal van het raadhuis een marmeren gedenkplaat aangebracht met de naam van Karel George Oukoop (1836-1896), die van 1894-1896 wethouder van Breda was geweest. De uitbreiding vond plaats achter het bestaande gebouw aan het Stadserf en bestaat uit twee onderdelen: de U-vormige aanbouw (I) en het op de hof geplaatste beeld "de Turfschipper" (II).

Het Stadserf is een openbaar binnenterrein, dat omsloten is door de bebouwing van de Grote Markt, Catharinastraat, Sint Annastraat en Veemarktstraat. Het heeft twee toegangen, één via de onderdoorgang in de uitbreiding van het raadhuis uitkomend in de overdekte poort naast het oude raadhuis aan de Grote Markt door het woonhuis "Het Liggend Hert" dat sinds 1766 onderdeel uit maakt van het raadhuis en de andere aan de Annastraat.

De uitbreiding bestaat uit drie vleugels, die in een U-vorm zijn gegroepeerd rond het beeld van de Turfschipper van Gra Rueb. De midden- of westvleugel bevat onder meer de conciërgewoning, die sinds 1968 in gebruik is als fractiekamers van de politieke partijen. Een kleine open binnenplaats scheidt de woning van het oude raadhuis. De linker- of zuidvleugel is gebouwd als archief en sinds 1993 in gebruik als politiepost. De rechter- of noordvleugel bevat een trouwzaal op de begane grond en een raadzaal op de verdieping.

Het oude raadhuis is een herbouw ontstaan na de brand van 1534 met een gevel van Philip Willem Schonck (1766). Gedeeltelijk op de plaats van de middeleeuwse raadzaal wordt de uitbreiding gerealiseerd. De architectuur van elk der gevels aan het Stadserf is onderhevig aan een strenge symmetrie.

Waardering

De uitbreiding van het raadhuis is van algemeen belang. Het geheel heeft cultuurhistorische waarden: het is van belang als bijzondere uitdrukking van de bestuurlijke en sociaal-economische ontwikkeling van de stad Breda in de periode tussen de twee wereldoorlogen; het is in opzet en detaillering van belang als uitdrukking van de opvattingen over de rol van het gemeentelijk bestuur. Het complex heeft architectuurhistorische waarden: het is van belang als voorbeeld van de waardige, traditionele vormentaal die voor burgerlijke gebouwen werd gekozen in het interbellum; het is van belang in het oeuvre van architect W.J. Hanrath. Het heeft ensemblewaarden: het is van belang als onderdeel van de reeds eerder beschermde historische stadskern.