Inleiding

Het Kronenburgerpark is in 1880 aangelegd naar een ontwerp van de Leuvense tuinarchitect P.L. Rosseels (1843-1921) in Engelse landschapsstijl: een langgerekte lobvormige vijver met brug en fontein, een gebogen padenpatroon, uitgestrekte grasvelden en een gevarieerde beplanting. Het park bevindt zich op de voormalige vestingwerken aan de westzijde van het Nijmeegse stadscentrum, en wordt omsloten door de Kronenburgersingel en de Parkweg. Aan de zuidzijde wordt het begrensd door de bebouwing, respectievelijk de bijbehorende tuinafscheidingen. Het park fungeert als een groene long tussen de historische binnenstad en de 19de eeuwse uitleg en heeft een omvang van ca. 4 hectare. Sinds de aanleg doet het park dienst als waterwingebied.

In de plannen voor de ontmanteling van Nijmegen heeft het Kronenburgerpark als openbare groenvoorziening en vanwege de historische overblijfselen van de stadswal een belangrijke rol gespeeld. Vestingwerken met wallen, torens, grote hoogteverschillen en een slingerende gracht werden ideaal geacht voor een park met een landschappelijke aanleg. Rosseels heeft in zijn ontwerp voor het Kronenburgerpark grootse effecten bereikt door gebruik te maken van bestaande elementen, zoals het geaccidenteerde terrein en een deel van de historische muur met drie torens, en nieuw toe te voegen elementen, zoals een zeer gevarieerde beplanting en een waterval met kunstmatige grot en vijver. De wens om een deel van de stadsmuur te behouden en tevens vrij zicht vanuit de stad te krijgen, is opgelost door een hoge wandelweg aan te leggen op het niveau van de rand van de muur: de huidige Parkweg. De historische overblijfselen van de stadswal zijn tussen 1880 en 1884 gerestaureerd door de toenmalige Rijksadviseur, architect der Rijksmuseumgebouwen P.J.H. Cuypers. De Vereeniging tot verfraaiing van Nijmegen heeft in 1886 een standbeeld van een leeuw in het park geplaatst (beeldhouwers Henri Leeuw sr. en jr.) en in 1912 een hertenkamp gesticht aan de voet van de St. Jacobstoren.

Onderhavig complex bestaat uit de navolgende onderdelen: 1.\tde PARKAANLEG uit 1880; 2.\tde zogenaamde (KRUIT- of) KRONENBURGERTOREN uit 1425-1426; 3.\thet zogenaamde GROTE BOLWERK (muur, rondeel en St. Jacobstoren) uit de 15e eeuw; 4.\teen STANDBEELD uit 1886.

Waardering

Kronenburgerpark, bestaande uit PARKAANLEG (1880), KRONENBURGERTOREN (1425-1426), GROTE BOLWERK (15e eeuw) en STANDBEELD (1886).

- Van tuin- en architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een park in Engelse landschapsstijl uit het laatste kwart van de 19de eeuw naar ontwerp van P.L. Rosseels (1843-1921). Het park ontleent haar kwaliteiten aan het behoud van bestaande karakteristieken van de voormalige vestingwerken (hoogteverschillen, historische muur met torens als romantisch element) en aan de toevoeging van nieuwe elementen (gevarieerde en bijzondere beplanting, waterval met kunstmatige grot en vijver).

- Van stedenbouwkundige waarde vanwege de markante ligging op de voormalige vestingwerken tussen de historische binnenstad en de zogenaamde 19de eeuwse gordel. Het Kronenburgerpark vormt een essentieel onderdeel van het stedenbouwkundig concept van de Nijmeegse 19de eeuwse uitleg. Door de markante situering vormt het park een belangrijk geledings- en verbindingselement in het stedenbouwkundig weefsel. Tevens geeft het park uitdrukking aan de wens van de gemeente om van Nijmegen een ruime en groene stad te maken; ruimtegebrek was na het slechten van de barrière verleden tijd. - Van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-maatschappelijke en stedelijke ontwikkeling, in casu het ontstaan van een visie op de stad die schoon, gezond en mooi dient te zijn; het in de stedelijke structuur opnemen van parken als verfraaiing en stedelijke voorziening.