Inleiding

Het voormalig klooster met pensionaat werd in 1875 gesticht op het landgoed

"Overbunde", twee jaar nadat de laatste eigenaar van het landgoed, mevrouw

Nelissen-Lemmens, de deels door brand verwoeste herenhof in 1873 geschonken

had aan de zusters Franciscanessen van Heijthuijsen. (De oudste bronnen

waarin de adellijke herenhofstede - een landgoed van de heren van Valkenburg

- wordt genoemd dateren uit het eind van de 14de eeuw). Van meet af aan was

de schenking bedoeld voor de Duitse tak van de zusters van Heijthuijsen,

gevestigd in Freckenhorst (Westfalen), die aldaar door de Kulturkampf

moesten uitwijken. De verhuizing naar Bunde van het gehele convent,

inclusief het meisjespensionaat voor de Duitse leerlingen, was op 1 april

1876 gerealiseerd, een datum die dan ook als eigenlijke stichtingsdatum

wordt aangehouden; de wijding van de kapel vond plaats op 7 april van dat

jaar. Sinds 1920 fungeerde het klooster tevens als koloniehuis (erkend in

1932), sinds 1923 als herstellingsoord voor vrouwen en kinderen van

mijnwerkers en tot 1968 als LOM-school.

Omschrijving

U-vormig hoofdgebouw, de uiteindelijke in imitatie blokverband gepleisterde

vorm kwam in enkele fasen tot stand gedurende de jaren 1875-1886.

Hoofdvleugel voorzien van twee verdiepingen en zadeldak met dakkapellen met

zinken nokversiering. De zijvleugels voorzien van één verdieping en

zadeldak. Uitgebouwde, verdiepingsloze ingangspartij tegen hoofdvleugel met

natuurstenen balustrade en daarboven door middel van lisenen geaccentueerde

en door een trapgeveltje bekroonde middenrisaliet in neo-gotische stijl. In

het spaarveld van de middenrisaliet een Maria-beeld van natuursteen, rustend

op een colonnet en kapiteel. Tegen de rechterzijde van de hoofdvleugel - min

of meer in het verlengde van de rechter voorvleugel - een eenbeukige,

bakstenen en vrij rijk uitgevoerde kloosterkapel in neo-gotische stijl De

kapel bevindt zich op de verdieping en is onderkelderd (troggewelfjes).

Torenvormige nevenruimten en inspringend driezijdig gesloten koor. Fraai

dakenplan met dakkapellen met nokversiering, kruisbloem, hogels, dakkruis en

een slanke, rijk geornamenteerde dakruiter met hoge spits. Kruisgewelven met

ribben met peerkraalprofiel, gedragen door halfkapitelen op gebundelde

colonnetten. Boven de ingang een tribune en in het schip decoratief

glas-in-lood vervaardigd in het atelier van Hertel & Lersch te Düsseldorf en

gedateerd 1896, met in de sluiting afbeeldingen van Elisabeth van Hongarije

geflankeerd door Clara en Margarita. Noordwestelijk tegen de hoofdvleugel

een vleugel met twee verdiepingen en zadeldak en in de langsgevels reeksen,

enigszins getoogde zesruitsvensters: begin 20ste eeuw. Daarop volgend een

korte vleugel, gebouwd in 1932 naar ontwerp van architect A.J.N. Boosten,

met aan de (open) binnenplaatszijde een uitgebouwd trappenhuis met gekleurd

glas-in-lood in abstract-geometrische vormen. Tijdens een verbouwing in 1966

werden de gevels aan de dorpszijde, ter hoogte van de begane grond, in

ernstige mate aangetast. School met verdieping en zadeldak: ca. 1876. In de

topgevels klimmende spaarnissen, met in het midden een venster: in de

langsgevels vensters met keramische vullingen onder de segmentboog. Niet van

monumentaal belang zijn de uit 1949 daterende uitbouw in het verlengde van

de linker vleugel aan de voorzijde (gebouwd als rector- en dokterswoning),

evenals de uitbreidingen tegen het oorspronkelijke schoolgebouw, het

oorspronkelijk vrijstaande, langgerekte gebouw rechts van de kapel alsmede

de boerderij.

Waardering

"Overbunde" is van cultuurhistorisch belang vanwege de (bebouwings)

geschiedenis van het landgoed Overbunde, waarvan de sporen van de hofstede

nog achter het oudste, gepleisterde deel van het klooster aanwezig zijn en

vanwege de religieus, sociaal-historische geschiedenis, met name die van de

Kulturkampf. De kapel is van architectonisch belang als representant van een

op een verdieping gebouwde neo-gotische kapel en wegens de voor

kloosterkapellen vrij rijke uitvoering; de kapel vertegenwoordigt als

voorbeeld van het verschijnsel kloosterkapel zeldzaamheidswaarde. De naam

van de architect is - op stilistische gronden - hoogstwaarschijnlijk die van

Joh. Kayser, de rijzigheid en detaillering van de kapel zijn opmerkelijk. De

in het atelier van Hertel & Lersch te Düsseldorf vervaardigde, uit 1896

daterende gebrandschilderde vensters zijn van een bijzondere historische en

esthetische kwaliteit. Het klooster, de kloosterkapel en de school zijn

tezamen van cultuurhistorische waarde en vertegenwoordigen algemeen belang

hetgeen nader tot uitdrukking komt door de ontwerpkunstige finesse, de hoge

situering en de landschappelijke entourage.