Inleiding

PORTIERSWONING van het landgoed Kruisdonk, ca. 1900, gebouwd in een door de neo-renaissance en de chaletstijl beïnvloede bouwtrant. Gesitueerd bij de brug over de omringende gracht, aan het begin van de zuidelijke oprijlaan.

Omschrijving

Portierswoning op rechthoekige plattegrond, bestaand uit een bouwvolume met souterrain, één bouwlaag en zolderverdieping onder zadeldak en een volume met souterrain en één bouwlaag onder plat. Zadeldak met leien in Maasdekking, overstekken op consoles. Dakvenster op het achterdakvlak.

Het geheel ligt in lengterichting ten opzichte van de straatweg.

De woning is opgetrokken op een aanzienlijke breukstenen plint met souterrainvensters, die slechts aan de grachtzijde en in de linker zijgevel te zien is. De optrek bestaat uit donkerbruine, in kruisverband gemetselde baksteen met mergel speklagen. Hardstenen dorpels en deurlijst. Mergel venstertraceringen.

De gevel van het bouwvolume onder zadeldak aan de straatwegzijde telt twee vensterassen en is volledig symmetrisch. Tweemaal twee gekoppelde vensters met recent glas-in-lood, mergeltraceringen, mergellateien, bakstenen strekken met mergel aanzetstenen en hardstenen dorpels. Boven beide vensters een mezzaninovenster in een geprofileerde bakstenen strekkenlijst, bekroond door een kleine insteekkap met chaletoverstek.

In het bouwvolume van één laag onder plat een identiek gekoppeld venster met mergeltraceringen plus een klein, rechthoekig houten venster.

In de linkerzijgevel, onmiddelijk achter het toegangshek, is de rechthoekige houten deur geplaatst, waarin vier verticale glas-in-loodpanelen. Boven de deur een houten luifel in zadeldakvorm op consoles, met leien en chaletoverstek. De deur heeft een hardstenen lijst. In de topgevel een rechthoekig, verticaal ingedeeld houten venster met recent glas-in-lood in een mergel lijst met sluitsteen.

Naast de deur een rechthoekig houten zijlicht met rond houten kozijn en hardstenen dorpel.

De achtergevel van het volume onder zadeldak is geheel blind. Dwars op de hoek van deze gevel staat een geel gesausde, halfhoge muur met hardstenen afdekking. In de achtergevel van het bouwvolume onder plat twee kleine, rechthoekige houten vensters. In de zijgevel van laatstgenoemd volume een rechthoekige houten deur met rechthoekig houten zijlicht. In de topgevel boven het platte dak een rechthoekig, verticaal ingedeeld houten venster met recent glas-in-lood in een mergel lijst met sluitsteen.

Onmiddelijk naast het pand bevinden zich twee bakstenen hekpijlers met mergel speklagen, bekroning en bolornament waartussen een tijdens de renovatie van 1992-93 geplaatst dubbel smeedijzeren hekwerk.

Waardering

De portierswoning is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische en typologische ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl, de esthetische kwaliteiten, het streekgebonden materiaalgebruik en de ornamentiek. De portierswoning is van belang als belangrijk onderdeel van het landgoed Kruisdonk, vanwege de situering verbonden met de ontwikkeling van de streek, van betekenis voor het aanzien van de streek en heeft een historisch-ruimtelijke relatie met de omringende parkaanleg. De portierswoning is in hoge mate gaaf en is van groot belang voor de visuele gaafheid van het landgoed en de bebouwde omgeving. Bovendien beschikt de portierswoning over een redelijke architectuurhistorische, typologische en functionele zeldzaamheid.