Loskade 17, 4331 HW te Middelburg | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

1. Wat staat er in het rijksmonumentenregister?

In het rijksmonumentenregister staat welke onroerende zaken beschermd zijn als rijksmonument. Dat kunnen gebouwen zijn, maar ook tuinen of parken of archeologische vindplaatsen. Het register bevat de gegevens die nodig zijn om een rijksmonument te herkennen (identificeren). Dit gebeurt aan de hand van onder andere adresgegevens en kadastrale gegevens. Hier hoort ook een omschrijving van het rijksmonument bij. Deze kan kort zijn of wat langer. Beschermd is de onroerende zaak (of zaken) die expliciet in de omschrijving genoemd staat. De registeromschrijving helpt in principe alleen bij de identificatie van het rijksmonument en geeft geen uitsluitsel over de monumentale waarden of de verandermogelijkheden.

Registergegevens staan in het bovenste deel van de pagina.
Overige gegevens staan in het onderste deel van de pagina.

2. Wat is precies beschermd?

Bij gebouwde monumenten is altijd de hele onroerende zaak beschermd, dus van buiten (exterieur) én van binnen (interieur). Álle onderdelen (bestanddelen) van de onroerende zaak maken deel uit van het rijksmonument. Dit is automatisch het geval, dus het is niet nodig dat ze allemaal zijn opgesomd in de registeromschrijving.

Onder de bescherming als rijksmonument vallen de onroerende zaken die expliciet in de omschrijving zijn genoemd. Is sprake van een inleiding, een omschrijving en een waardering, dan moet de onroerende zaak in elk geval in de omschrijving zijn genoemd om beschermd te zijn. Hierop bestaat één uitzondering: als een onroerende zaak in KAPITALEN in de inleiding vermeld is maar niet in het omschrijvende gedeelte, dan is de zaak toch beschermd. Onroerende zaken die alleen in een complexomschrijving zijn genoemd, maar niet in de omschrijving van één van de rijksmonumenten waaruit het complex bestaat, zijn niet beschermd.

Wat zijn bestanddelen van een onroerende zaak?

Een bestanddeel van een onroerende zaak is ieder onderdeel dat duurzaam met de onroerende zaak is verbonden. Het bestanddeel kan niet zomaar uit de onroerende zaak worden gehaald omdat schade ontstaat of omdat de onroerende zaak dan minder goed bruikbaar is. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval bij een deurklink. Deze kan zonder schade worden verwijderd, maar de deur kan niet meer open. Andere voorbeelden van bestanddelen zijn:

fundering en kelders;

gevels en gevelonderdelen, bijv. stoep, trap, bordes, ramen, glas en glas-in-lood;

draagconstructies zoals balklagen en de kapconstructie;

dakbedekking;

binnenmuren, bijv. van hout, steen of een ander materiaal;

interieur, bijv. plafond, wandafwerking, vloeren, trap, deur, schouw, vast meubilair, (kerk)orgel;

uitbouw, ook als deze is gemaakt na de aanwijzing als rijksmonument.

Een rijksmonument kan ook bestaan uit meerdere onroerende zaken. Denk aan een boerderij met bakhuis of aan een villa met theekoepel. Als de bescherming zich bij gebouwde monumenten uitstrekt over meerdere onroerende zaken, zijn deze allemaal genoemd in de registeromschrijving.

Bij archeologische rijksmonumenten bepaalt een kaart de omvang van de bescherming.

Dat geldt ook voor veel aangelegde rijksmonumenten, zoals een tuin of een park. Bij aangelegde monumenten worden niet alle onroerende zaken (bijv. beplanting) genoemd in de registeromschrijving, want dan wordt die veel te lang. De registeromschrijving beperkt zich dan tot de hoofdstructuur of het belangrijkste kenmerk van de aanleg.

3. Wat zijn monumentale waarden?

Bij het rijksmonument kan een lange omschrijving staan die een samenvatting geeft van de monumentale waarden van het rijksmonument. Die waarden zijn de reden waarom een onroerende zaak is beschermd als rijksmonument. In lang niet alle gevallen zijn die waarden vermeld en waar ze wel zijn vermeld is het dus geen volledige opsomming. De aanwezige monumentale waarden vormen wel de basis waarop een verbouwings- of restauratieplan van een rijksmonument wordt getoetst. Het is daarom aanbevolen om hier dan verder onderzoek naar te laten doen. Hoe dat in zijn werk gaat kunt u vinden op de Monumenten.nl.

4. Wat mag ik veranderen?

In het rijksmonumentenregister staat dus niet welke en hoe veranderingen aan het rijksmonument kunnen worden aangebracht. Voor werkzaamheden aan een rijksmonument heeft u vaak een vergunning nodig. Dit is een omgevingsvergunning en deze wordt afgegeven door de gemeente.

Er bestaan geen ‘lijstjes’ van wat wel en niet mag worden gewijzigd. Daarvoor verschillen de monumenten te veel van elkaar. Ook de plannen van eigenaren zijn zó verschillend, dat dit niet met een lijstje is op te lossen. Veranderingen zijn maatwerk en komen vaak in een dialoog tot stand. Informeer daarom bij uw gemeente. Op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kunt u lezen hoe dit proces verloopt, bijvoorbeeld in de Wegwijzer advies omgevingsvergunning.

Bekijk ook andere informatie op deze website over boerderijen, kerken, begraafplaatsen, molens, verduurzamen, zonnepanelen, interieur, bouwhistorie, natuursteen of beton enz.

Een goed hulpmiddel bij het maken van een plan en de keuzes die daarbij moeten worden gemaakt, is de restauratieladder van Stichting ERM.

Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer: 508319
Complexnummer: 508309 - Title
Inschrijving register: 30 december 1997
Kadaster deel/nr: 82676/85
Kadastrale aanduiding: Middelburg L 3923

Loskade 17, 4331 HW te Middelburg

Omschrijving

Inleiding

Herenhuis op hoek van Loskade en Goese Korenmarkt, gebouwd rond 1893 in Neo-Renaissance stijl.

Losstaande schuur/garage valt buiten de bescherming.

Omschrijving

Herenhuis van twee verdiepingen met een mezzanino, een kelder en een zolderverdieping, op min of meer rechthoekige plattegrond; afgeschuinde hoekpartij met ingang en uitkragende erker op verdiepingen. Gevels in roodbruine baksteen met gepleisterde plint, speklagen, banden, raamomlijstingen, deuromlijstingen. Schilddak met plat, gedekt met gesmoorde tuile du nord.

Zuidgevel drie traveeën breed met forse rustica-achtige plint bij kelderverdieping; begane grond met per travee een rondboogvensters met houten kozijnen met schuiframen; rijke raamomlijsting en tegeltableaux onder de vensters. Cordonlijst met daarboven verdiepingramen: drie houten kozijnen met schuiframen; onder deze vensters gekleurde tegeltableaux met griekse taferelen; ieder venster bekroond met een fronton.

Daarboven drie liggende vensters met middenstijl. Sobere gootlijst met kleine consoles.

Afgeschuinde hoek met trapje naar ingangspartij met rijke classicistische omlijsting en in nis zeer rijke in classicistische stijl uitgesneden, houten, dubbele deur met onder meer pilasters en frontons. Boven ingang een rond venster in gepleisterde omlijsting met voluten. Op verdiepingen houten, uitkragende erker, trapsgewijs verjongend tot een open bekroning met windroos; daken met zinken bekleding. Westgevel zelfde opbouw als zuidgevel, maar dan twee traveeën breed. Links van deze gevel een poort met rondboog, in zelfde uitvoering als rondboogvensters. Achtergevel (noord) in sober pleisterwerk.

Rijk interieur uit het eind van de 19e eeuw met onder meer originele voorhal met trapje met zijpilaren bekroond door vazen, klassicistische deuromlijsting, houten bankje; stucplafonds in voorhal, op hoofdverdieping, eerste verdieping; diverse originele schouwen.

Waardering

Hoekpand met zowel ex- als interieur van cultuur- en architectuurhistorische waarde. Van belang vanwege ensemblewaardenen gaafheid.

Dit monument maakt onderdeel uit van complexnummer 508309. Hier vindt u meer informatie over het complex en de bijbehorende monumenten.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functie	Verbijzondering	Toelichting
Ja	Woningen en woningbouwcomplexen	Woonhuis(K)	Woonhuis

Bouwactiviteiten

Werkzaamheid	Van	Tot	Nauwkeurigheid	Toelichting
vervaardiging	1893	1893	globaal

Bouwtypen

Hoofdcategorie	Subcategorie	Bouwtypen	Toelichting
Woningen en woningbouwcomplexen	Woonhuis(K)	Herenhuis

Bouwstijlen

Bouwstijl	Zuiverheid	Toelichting	Rijksmonumentnummer
Neo-Renaissance	invloeden