Inleiding

THEEKOEPEL, uit 1896, in chaletstijl, als onderdeel van de in oorsprong 18de eeuwse en thans met appartementen verbouwde buitenplaats 'Zwaanwijck'. In 1894 besloot de weduwe van de Amsterdamse geldhandelaar M.N. de Pré een nieuwe buitenplaats aan te leggen met naast een nieuw gebouwd hoofdhuis diverse bijgebouwen. In de jaren zeventig van de 20ste eeuw werd de buitenplaats met hoofdgebouw, tuinmanswoning en koetshuis naar ontwerp van de architect M.P. Evelein in 13 appartementen gewijzigd. De tuin werd opnieuw vormgegeven door o.m. Mien Ruys.

Omschrijving

De theekoepel is gesitueerd in de zuidoosthoek van het landschappelijke park aan een brede sloot tussen de Klompweg en het park. De koepel onder een gedrukt tentdak heeft een achtzijdig grondplan, met een doorsnede binnenwerks van 2,67 meter, en een iets lagere rechthoekige uitbouw aan de noordzijde. De uitbouw heeft een plat dak met in het midden een smaller verhoogd zadeldak met overstek. Het koepeldak, oorspronkelijk voorzien van een leien dakbedekking, is thans bekleed met asfaltpapier met een eenvoudige zinken piron als bekroning. Het smalle zadeldak heeft eveneens een dakbedekking van asfaltpapier. De omlopende dakrand is van een gezaagde druppellijst voorzien.

De koepel is opgebouwd uit een skelet van geprofileerde houten staanders boven een hoge plint van gecementeerde baksteen. Boven de plint zijn rondom tot vensterbankhoogte rechthoekige panelen aangebracht met vullingen van cement, voorzien van imitatie rood-geel tegelwerk. Daarboven is aan vijf zijden een getoogd schuifvenster geplaatst, waarboven keperbogen zijn opgelegd en vullingen bestaande uit decoratief snijwerk en kraaldelen in visgraatmotief. De wanden van de rechthoekige aanbouw zijn overeenkomstig uitgevoerd. De beide zijgevels hebben een klein achtzijdig venster onder een frontonvormig kapje op gesneden schoren. De achtergevel bevat de ingang met het dakoverstek als een luifel, gedragen door rijk gesneden schoren. Een kleine stoep met twee treden leidt naar de ingang.

Aan de binnenzijde bestaan de wanden uit verticale kraaldelen. Het plafond heeft kraaldelen in een stervormig motief met een geornamenteerde middenrozet. De kralen zijn verguld evenals delen van het rozet. Aan weerszijden van de ingang bevinden zich in de rechthoekige uitbouw een keukentje en een toilet.

Waardering

Het gebouw is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een laatnegentiende-eeuwse houten theekoepel rijk versierd in chaletstijl, met een tot het oorspronkelijk ontwerp behorende uitbouw waarin een keuken en toilet, alsmede vanwege de zeer gave hoofdvorm en detaillering en het materiaalgebruik. Voorts vanwege de belangrijke ensemblewaarde in ruimtelijke, functionele en stilistische samenhang met de overige complexonderdelen. De theekoepel is van belang als bijzondere uitdrukking van een bewoningsgeschiedenis die is verbonden met de vestiging van de 19de eeuwse elite aan de Vecht.