Omschrijving onderdeel 2: HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende bij de historische buitenplaats Oldruitenborg.

Negentiende-eeuwse aanleg op oudere basis, bestaande uit: a. lanen; b. wandelbos met grachten en heuveltjes; c. overig terrein. Ad a.: er zijn twee rechte oost-west lopende lanen, qua tracé XVIII, beplant met enkele rijen oude geknotte linden; de meest noordelijke loopt vanaf de zuidoosthoek van het huis naar de gracht rond de ruïne (zie onder 4); de andere, net buiten het eigenlijke park gelegen laan is de Laan van Toutenburg, die in de bescherming opgenomen is vanwege de oude lindebeplanting; de laan is nu een fietspad en vormt de zuidgrens van het complex. Ad b.: het door slingerpaden doorsneden wandelbos (openbaar park), voornamelijk bestaande uit oud opgaand loofhout, bedekt ongeveer de helft van het complexoppervlak, te weten het zuidelijk en oostelijk deel ervan; het hoofdmoment van de aanleg is de vierkante gracht rond het ruïne-eiland; de 14de-eeuwse ruïne van het kasteel Toutenburg is als folly in de aanleg opgenomen; de noordelijke grachtarm is naar het westen verlengd tot bijna aan het huis; hij loopt naast en evenwijdig aan de lindelaan en is ongeveer even lang; evenwijdig aan deze grachtarm, aan de noordkant, ligt een lage wal met bos begroeid: een restant van de middeleeuwse stadswal; ook de zuidarm heeft een westwaartse uitloper, die smaller en korter is, en eindigt bij de tuinmanswoning (zie onder 7); in de oever van de zuidoost punt van de gracht ligt een waterval van grote basaltblokken XIX (?); het water komt van buiten het complex en wordt via een duiker onder de Laan van Toutenburg naar de gracht gevoerd; in het park zijn twee kleine heuveltjes: één in de uiterste zuidwesthoek van het complex; hierop stond ooit een koepel; op het andere, nabij de noordoosthoek van de ruïnegracht, stond vroeger de zgn. stadsbinnenmolen. Ad c.: de overige terreindelen liggen rond het huis en langs de muur; ze hebben een hedendaagse inrichting met grasvelden, parkeerplaatsen en een hertenwei, en omvatten waarschijnlijk de plaatsen waar vroeger moestuinen en boomgaarden waren.

Waardering

De HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de cultuurhistorische waarden;

- vanwege de bijzonderheid van de (gedeeltelijke) situering op de voormalige stadswallen.