Inleiding

KANTOOR met DIENSTWONING, onderdeel uitmakend van het complex meelfabriek 'De Sleutels', gebouwd in 1940 uitgevoerd in een aan het Zakelijk Expressionisme verwante bouwstijl door architect B. Buurman en vormt een architectonisch geheel met de tegenover gelegen rijwielstalling. Tezamen markeren de twee gebouwen de toegang tot het fabriekscomplex.

Omschrijving

Het door kubische volumen kenmerkende dubbelpand is gesitueerd aan de zuidzijde nabij de toegang van het fabrieksterrein en is uitgelegd op een samengestelde plattegrond, opgetrokken in baksteen (Noords verband) en telt twee en drie bouwlagen. De met een plat dak afgesloten delen bezitten in enkele gevallen een fors overstek. De gevels zijn boven het in rode baksteen uitgevoerde trasraam in gele baksteen gemetseld. De veelal tot vensterstroken geschakelde, samengestelde ramen, in oorsprong stalen vensters met stalen roedenramen, zijn alle gevat tussen een uitkragende kunststenen latei en vensterdorpel. De stalen vensters bestaan veelal uit meerruits ramen met in het midden geplaatste dubbele verticale roeden. Aan de noord- en noordwestzijde komt een perkje voor dat door een gemetselde plint, afgesloten door een rollaag wordt begrensd. Het is respectievelijk verbonden met het spaarbekken aan de pleinzijde en de dienstwoning. Als voorgevel wordt de zuidzijde beschouwd die is gericht naar de straat. De gevel wordt gekenmerkt door in hoogte verspringende bouwdelen waarbij het drielaagse haaks geplaatste bouwdeel de gevel domineert. Links tegen dit hoge bouwdeel bevindt zich de dienstwoning. Rechts, het langgerekte, onderkelderde, bouwdeel met een zich bijna over de gehele gevel uitstrekkend balkon op de eerste verdieping.

De gevel van de dienstwoning bestaat uit twee vensterassen, met rechts een beglaasde deur en een venster op de verdieping. Links wordt de vensteras in beslag genomen door per bouwlaag een door stalen roeden ingedeeld, samengesteld venster. De linker zijgevel van de woning, waartegen een moderne aanbouw, is op een venster na blind. De achtergevel is evenals de voorgevel door twee vensterassen ingedeeld. De linker vensteras bevat begane gronds een deur met zijlicht en boven een venster. Rechts komt een samengesteld kozijn voor waarin dubbele tuindeuren en boven een identiek samengesteld raam als in de voorgevel. De gevel van het drie laagse bouwdeel wordt boven de reeks kelderlichten, die zich over de gevel naar het rechter bouwdeel voortzetten, eveneens door twee vensterassen ingedeeld. De linker as bezit in elk van de bouwlagen een reeds bij de dienstwoning genoemd samengesteld venster. Rechts wordt de as in beslag genomen door een over drie bouwlagen doorlopende vensterstrook. Het rechter tweelaags bouwdeel sluit alleen begane gronds aan met de uitgebouwde vensterstrook waarop een gemetselde borstwering van het bovengelegen balkon. Voor het overige is de gevel teruggerooid. De lintvensters in beide bouwlagen zijn aan elkaar gelijkwaardig maar waar begane gronds zeven ramen voorkomen, is op de verdieping in het linker venster een deur in de plaats gesteld. De vensteras rechts nabij de hoek van deze gevel bevat in elke bouwlaag een identiek venster.

De linker zijgevel van het dubbelpand, die uit twee bouwdelen bestaat, gaat deels schuil achter het loof van bomen en bevat rechts de aangebouwde, reeds beschreven woning. Begane gronds komt links een later toegevoegd trapportaal voor dat onder meer leidt naar het kantoor en de directiekamer, alsook de luchtbrug die toegang geeft tot het riffellokaal. De gevel wordt door een of twee lintvensters met verschillende aantal ramen per bouwlaag geleed. De ramen zijn alle uitgevoerd met stalen kozijnen. Begane gronds komen naast het lintvenster, rechts nog twee lichtspleten voor en in de tweede bouwlaag twee lintvensters. In de derde bouwlaag komt naast een lintvenster geheel links nog een enkel venster voor. De achtergevel bestaat eveneens uit twee ongelijke bouwdelen. Het rechter naar voren springende kubische, drielaags bouwdeel onder een overstek, bezit aan de binnenplein zijde drie vensterassen, boven een plint waarin een kelderlicht. Met uitzondering van de begane grond in de middenas komt in elke bouwlaag een door stalen roeden ingedeeld raam voor. De linker zijgevel die haaks op het linker twee laags bouwdeel is geplaatst, bezit twee vensterassen waarvan de linker as bestaat uit per twee geschakelde ramen. Het linker tweelaags bouwdeel is behoudens het souterrain in opzet een herhaling van de voorgevel. Het souterrain bezit een vensterreeks met lekdorpels iets hoger dan het evenwijdig aan de gevel gesitueerde rechthoekige van keramische tegels voorziene spaarbekken (ten behoeve van de sprinklerinstallatie). Begane gronds komt een uitgebouwde vensterstrook voor. Geheel links is de gevel teruggerooid en bezit een vensteras met identieke ramen. De rechter zijgevel bevat de van de straat afgekeerde ingangspartij aan de oostzijde. Deze korte eindgevel bevat een in een tufstenen geprofileerde omlijsting geplaatste bronzen deur met deurruit onder een bovenlicht met rooster waarin twee gekruiste bronzen sleutels naar de naam van de fabriek verwijzen. In de nagenoeg oorspronkelijk bewaard gebleven interieurindeling komen nog enkele waardevolle onderdelen voor, waaronder in het trappenhuis een in travertin uitgevoerde vloer, en smeedijzeren stalen trapleuning en een draai(tocht)deur. In de directie- en directeurskamer komt een oorspronkelijke lambrisering alsook radiatorenkasten en parketvloer voor. In het souterrain bevond zich de kantine en zijn in de wasgelegenheden wasbekkens uit de jaren '50/'60 van de 20ste eeuw aanwezig alsook de nog steeds functionerend pomp-/machinekamer. De wasbekkens vallen vooralsnog buiten de bescherming omdat de 50 jarengrens nog niet is bereikt. Het trappenhuis aan de oostzijde van het gebouw is later ingebracht en is van ondergeschikt belang.

Waardering

Kantoor annex dienstwoning (1940), van algemeen belang als historisch functioneel onderdeel van het complex Meelfabriek 'De Sleutels' en vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een in hoofdstructuur gaaf bewaard gebleven dubbelpand in een evenwichtig geproportioneerde, van het Zakelijk Expressionisme afgeleide, bouwstijl met interieuronderdelen. Van stedenbouwkundige waarde vanwege de functionele en markante ligging ten opzichte van toegang en fabrieksgebouwen. Van ensemblewaarde in relatie met de overige complexonderdelen van de meelfabriek. Van belang als onderdeel van het oeuvre van de architect B. Buurman.