Inleiding

Onderdelen van de Historische buitenplaats behorende tot het jachtslot Mookerheide, tot stand gekomen vanaf 1904 onder invloed van de Gemengde Tuinstijl en verfraaid in de jaren 1910-1934. De aanleg maakt deel uit van het grotere landgoed waarvan het karakter voornamelijk bepaald wordt door bos en grote hoogteverschillen. De bospercelen zijn ingeplant vanaf omstreeks 1870, toen het gebied werd ontgonnen.

De beschermde aanleg betreft een parkbos met doorzicht, twee lange oprijlanen, een omheinde nutstuin omzoomd en ontsloten door lanen ten zuiden van het landhuis en een op enige afstand van het jachthuis gelegen sterrebos, dat is ontstaan als onderdeel van het productiebos in de zuidelijke helft van het landgoed. De officiële ontwerper van de aanleg rond het jachtslot is de rentmeester van J.J. Luden, D. Montenberg. Voor het gedeelte aan de noordzijde van het landhuis is echter ook een tekening van L.A. Springer (1855-1940) bekend. Op het landgoed bevindt zich verder onder meer een hertenkamp uit de jaren vijftig van de twintigste eeuw, gelegen aan de zuidzijde van de westelijke oprijlaan. De aanleg verkeert in sterk verwaarloosde staat, maar de onderdelen zijn goed herkenbaar.

Omschrijving

Historische Buitenplaats bestaande uit oprijlanen, een bospark met doorzicht, een rechthoekige nutstuin omzoomd door rechte paden en een sterrebos. De oprijlanen leiden vanaf de Heumensebaan vanuit westelijke en oostelijke richting naar het voorplein van het landhuis. Bij het landhuis splitsen de lanen zich en komen voor en achter het pand samen. Aan de voorzijde splitsen de lanen zich nogmaals in twee paden naar de gebogen hellingbanen van het huis. Ten noorden van het huis bevindt zich een met gras ingezaaid ovaal perk. Aan weerzijden worden de splitsingen van de paden gemarkeerd door met bomen en struiken beplante sierpercelen. De lanen, vanaf de aanleg verhard, zijn beplant met bomen aan weerzijden. Aan de westzijde bevinden zich aan de entree van de laan niet-oorspronkelijke toegangshekken. De oostelijke laan wordt aan de Heumensebaan gemarkeerd door twee eenvoudige pijlers uit de ontstaanstijd. Het parkbos met doorzicht strekt zich ten noorden van het jachthuis uit tussen de twee oprijlanen en de Heumensebaan en heeft in de middenas een uitgespaarde grashelling waardoor een doorzicht ontstaat georiënteerd op de voorgevel van het landhuis. In de helling bevinden zich keermuren (monumentnummer 5510011). Het bos is beplant met diverse loof- en naaldbomen en wordt doorsneden door paden met een slingerend verloop. In het oostelijke deel van dit parkbos nabij het jachthuis, bevindt zich het betonnen bruggetje (monumentnummer 5510012) en de wildkelder (monumentnummer 5510013). De nutstuin ligt ten zuiden van het landhuis en beslaat een rechthoekig perceel afgesloten door een omheining die mogelijk uit het tweede of derde kwart van de twintigste eeuw stamt. Tussen deze tuin en het pad achter het landhuis ligt een dicht met douglas begroeid perceel. De tuin wordt door vier rechte lanen omgeven. In de westelijke helft van de nutstuin zijn twee kassen (monumentnummer 5510014-17), een fruitmuur (5510016) en de verdiepte tuin gelegen (5510015). De oostelijke helft is thans in gebruik als weiland en kent geen bebouwing. Ten westen van de verdiepte tuin bevindt zich een kleine boomgaard. Verder komen in de westelijke helft van de nutstuin nog diverse in rode strengperssteen gemetselde muurtjes voor. Het sterrebos wordt gevormd door enkele diagonale paden en maakt onderdeel uit van het zuidelijke gedeelte van het landgoed dat is ontstaan en werd beheerd als productiebos, met percelen met naaldbos en gemengd bos en enkele weilanden langs de randen van het landgoed.

Waardering

De onderdelen van de historische buitenplaats bij Jachtslot Mookerheide zijn van algemeen cultuurhistorisch en tuinarchitectuurhistorisch belang als essentieel en structurerend onderdeel van het in het eerste kwart van de twintigste eeuw tot stand gekomen landgoed Mookerheide. De aanleg bezit tuinarchitectuurhistorische waarde omdat deze nog diverse goed herkenbaar bewaard gebleven en voor landgoederen en buitenplaatsen in deze periode karakteristiek aangelegde onderdelen bezit, zoals monumentale oprijlanen, een grote nutstuin en een doorzicht met kenmerken uit de Gemengde Tuinstijl.