Inleiding

U-vormig doch gesloten WOONBLOK (I), onderdeel van het WONINGBOUWCOMPLEX voor De Arbeiderswoning. Het is uitgevoerd in de trant van het Rationalisme naar ontwerp van H.P. Berlage 1856-1934) uit 1911-1915.

Omschrijving

Het westelijk WOONBLOK (I) heeft één langsgevel (Benkoelenstraat 2-12); het blok is op u-vormige grondslag met inspringende hoeken en de korte gevels aansluitend tegen andere - niet beschermde - bebouwing geplaatst. Het woonblok is in baksteen (kruisverband) opgetrokken met vierbouwlagen onder een met rode verbeterde holle pan gedekt afgeplat dak tussen eindgevels. De dakschilden zijn uitgerust met bakgoten en bevatten enkele dakraampjes. De eindgevels worden bekroond door een schoorsteen. De entrees worden boven afgesloten door een rollaag en uitkragend siermetselwerk. Ter hoogte van de eerste verdieping bevindt zich onder de trappenhuis-erker een segmentboogvormig venster met twee gekoppelde draairamen. Ter weerszijden van het venster sluit een getrapte console van de erker aan, die vanaf de tweede verdieping van een rechthoekig grondvlak overgaat in een vijfzijdige uitbouw met overhoeks geplaatste casementen. De per verdieping gekoppelde ramen bevatten met uitzondering van de bovenste verdieping een onderraam met verticale roedeverdeling. Aan beide zijden van de trappenhuizen komen drie vensterassen voor, twee met schuiframen en één, de dichtst bijzijnde met smalle draairamen, onder als valraamuitgevoerde bovenlichten. De vensters zijn onderling verbonden door een dubbele sierlijst van ruw bewerkte strekken die zich over het gehele blok voortzet. Ter plaatse van het trappenhuis wordt deze echter onderbroken doordat hier de ramen halverwege de verdiepingsvloer zijn geplaatst. Alle ramen hebben rollagen en rusten op uitgemetselde vensterdorpels, met uitzondering van de ramen op de begane grond die rusten op natuurstenen dorpels. De gevel bezit voorts een door een rollaag afgesloten trasraam en wordt boven beëindigd door een ononderbroken daklijst met kleine natuurstenen consoles boven een sierlijst met bloktandfries.

De korte gevel, gelegen aan de noordzijde (Javastraat), is asymmetrisch van opzet doordat de rechter beuk drie in plaats van vier vensterassen telt. De korte gevel aan de zuidzijde (Balistraat), heeft op de rechterhoek een zelfde asymmetrische indeling. Het linker gedeelte van de gevel heeft drie vensterassen; de ingangspartij bevindt zich vlak in de gevel.

Waardering

Het westelijk woonblok (I) van het complex De Arbeiderswoning uit 1911-1915 is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorische- en typologische waarde als kenmerkend voorbeeld van een blok rationalistische arbeiderswoningen, vormgegeven volgens de ideeën van de architect H.P. Berlage en als vroeg voorbeeld van corporatieve woningwetbouw. Tevens heeft het blok ensemblewaarde wegens de architectonische, historisch-functionele en stedenbouwkundige relatie met de twee andere woonblokken van het complex.