Inleiding

In 1923-1926 tot stand gekomen voormalige rooms-katholieke KERK (1), genaamd Gerardus Majella en gebouwd volgens het principe van de centraalbouw, deel uitmakend van het complex Gerardus Majellakerk. Gebouwd naar een ontwerp van de architect J. Stuyt gebouwd in een op de vroeg-christelijke basiliekbouw geïnspireerde stijl met neo-romaanse kenmerken in de detaillering. De kerk, in oorsprong met 1400 zitplaatsen, is nagenoeg oost-west georiënteerd. De kerk is in 1992-1993 verbouwd tot kantoor-, archief- en bedrijfsruimte. Het hoge centrale deel onder de koepel is grotendeels intact. In oorsprong had de kerk geschilderde decoraties en wandschilderingen (bijvoorbeeld op de zwikken en pendentieven) met bijbelse voorstellingen. Het iconografisch programma werd mogelijk ontworpen door de architect Jan Stuyt. De schilderingen werden waarschijnlijk uitgevoerd door Jan Oosterman. Deze wandschilderingen zijn thans overgeschilderd.

Omschrijving

Het kerkgebouw op samengesteld kruisvormig grondplan wordt gedomineerd door het hoge twaalfzijdige tentdak boven de inwendige koepel met leien en waarop bol met kruis. Het in roodbruine baksteen in staand verband gemetseld muurwerk heeft naar de koepelrand grote ronde vensters en witgeschilderd à-jour pleisterwerk en drievoudige neo-romaanse vensterseries en sierlijsten en insnoering bij de aanhechting naar de koepelschilden. Drie banden in bruine baksteen aan de onderzijde van de gevelvlakken. Verder tevens witgepleisterde waterdorpels, dagkanten, friezen en oplopende sierlijsten met getand motief onder de gevelbeëindiging en gemetselde omlopende waterlijsten boven de strekkenlagen van de getoogde of ronde vensters. De oostelijke gelegen korte transeptarmen hebben lagere en gelijkvormige aanbouwen onder zadeldaken met leien en verder voorzien van een omgang met paarsgewijs geplaatste straalkapellen. Aan de oostzijde het priesterkoor onder zadeldak met tuit met klokkenstoel. De kerk wordt aan deze zijde afgesloten met een vijfzijdige hoofdabsis met siermetselwerk en getoogde vensters en met halve spits met leien. Verder een ranke traptoren met geringe uitkraging en spits. Aan de westzijde bevindt zich de hoofdtoegangspartij met bronzen deuren. Vanuit de centrale ruimte onder de koepel leidt een schip met onder meer grote ronde vensters en twee series van vijf driezijdige dakkapellen naar het westwerk met lager tussenlid met groot en eenvoudig geometrisch geleed roosvenster waarboven witgepleisterde tuit met afdekking en nis waarin rondebosse beeld van St. Gerardus Majella, naar het lager gelegen portaal onder breed omlopend halfrond fries en met tuitgevel en stoep met toegangsdeuren. Zowel aan de noordzijde als de zuidzijde van de centrale koepel een zij-ingang met korte stoep en dubbele deur met oorspronkelijk beslag en bekleding en in enkadrering met witte lijst en halfrond fronton. Deze zij-ingangen bevinden zich in een lager portaal aan de kopse zijde van een eveneens korte maar hogere transeptarm. In de lagere bouwlagen bevinden zich rechthoekige vensters; op de hogere bouwlaag getoogde en vaak gekoppelde vensters. Aan weerszijden van de hoofdtoegangspartij in het westen bevindt zich oorspronkelijk hekwerk op gemetselde voeting en tussen posten met natuurstenen accenten en met poort onder gemetselde boog aan de linkerzijde. De zuidelijke zij-ingang heeft oorspronkelijk hekwerk op voeting met posten met kruismotief en met dubbel draaihek. Het middenschip onder gedrukt gewelf is inwendig uitgepleisterd en voorzien van gordelbogen; omgang wordt van de centrale ruimte door alternerend geplaatste rechthoekige pijlers en verjongende zuilen gescheiden. De zuilen hebben een teerlingkapiteel en dragen gelede boogtrommels. Boven de grote ronde vensters golfvormig gegroepeerde gekoppelde zwikken. Hierboven een smalle galerij waarboven de twaalf series van drie vensters. Koepel met twaalf velden in gewelf met geometrische en geschilderde decoratie met centraal stermotief met kruis.

Waardering

Uit 1923-1926 daterende voormalige kerk van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische en typologische waarde. Tevens van cultuurhistorische waarde als illustratie van maatschappelijke ontwikkelingen binnen het katholicsme, waarbij kerkelijke- en schoolgebouwen werden geconcentreed. Voorts ensemble waarde in ruimtelijke, en historisch functionele zin met de overige complexonderdelen. als onderdeel van het Gerardus Majella complex.