Inleiding

Remonstrantse KERK, Génestetkerk, onderdeel van het kerkcomplex dat verder bestaat uit een poortgebouw met bovenwoningen uit 1909. De zaalkerk met bijbehorende consistorie is in 1896 naar ontwerp van de architect L. Couvée gebouwd. Bij de kerk staat een van oorsprong veel oudere, in de negentiende eeuw verhoogde kosterswoning die niet in het complex is opgenomen. Het voor de Remonstrantse Gemeente Delft gestichte, torenloze kerkgebouw is de opvolger van het in 1638 in klassicistische stijl opgetrokken godshuis, dat stond tussen de Oude Delft en de Wijnhaven. De in een aan de Neo-Hollandse Renaissance en Neo-Romaans verwante Overgangsstijl gebouwde kerk heeft een nog geheel in de oorspronkelijke staat verkerend kerkinterieur.

Omschrijving

Van het exterieur van de kerk is alleen de naar de poortdoorgang gerichte voorzijde goed zichtbaar. De voorgevel is opgetrokken in boven een trasraam van klinkers staande schone baksteen met accenten van oranje-rode verblendsteen en zandsteen. De vensters zijn voorzien van verblendstenen vensterbogen met sluit- en aanzetstenen en geprofileerde natuurstenen onderdorpels. Het hoofdvolume van de kerk, dat is voorzien van een topgevel van het tuitgeveltype, staat onder een zadeldak. Daarvóór staat een avant-corps met ingangsportaal, waarvan het linker deel onder een met piron bekroond tentdak en het iets terugliggende rechter deel onder een lessenaardak met een plat rechter dakdeel staat.

Het linker deel bevat een dubbele, met gehengen beslagen, boven een hardstenen stoepje en drempel staande rechtgesloten toegangsdeur onder een bovenlicht met glas-in-lood in de drie rondboogramen en de tussenliggende zwikken. Boven de deur staat een door metselwerk omlijste datumsteen. Het rondboog-tweelicht (bifora) hierboven is eveneens ingevuld met glas-in-lood en bezit een smalle verblendstenen penant. De beëindiging van het torenachtige linker deel is een uitgemetselde lijst, waarop een houten lijst rust. De Linker zijgevel is blind. De voorzijde van het rechter, onder lessenaardak staande deel bevat een eveneens boven een hardstenen stoepje en drempel staande, opgeklampte rondboogdeur, waarvan de sluitsteen is verbonden met een ovaal, met glas-in-lood ingevuld oeil de boeuf. Het smalle venster rechts van de deur bevat eveneens glas-in-lood. In het bovenste deel van de gevel staat een reeks van drie gekoppelde, klimmende rechtgesloten traplichten. De vensters staan onder segmentboogvormige ontlastingsboogjes en hebben met glas-in-lood ingevulde ramen binnen zandstenen kozijnen.

In de voorgevel van het hoofdvolume, links van het avant-corps, bevindt zich een herinneringssteen, een met glas-in-lood ingevuld rondboog triplet met kwarthol profielen in de slanke penanten. Hoger in de gevel staat een rondboogvenster met glas-in-lood en traceringen. Aan weerszijden van de boogaanzet een lijst met zaagtand. In het rechter deel van de gevel staat een identiek venster. De top van de tuitgevel bevat een blind oeil de boeuf en is voorzien van vlechtingen, een uitgemetselde rand met bloktand en een deklijst.

Het interieur is in bijzonder goede en authentieke staat bewaard gebleven. De vloer van het gestucte ingangsportaal is bedekt met plavuizen. Een rondboog-toog vormt de toegang naar het trappenhuis van het balkon met zittribune. Tussen het portaal en de kerkruimte staat een dubbele paneeldeur. De rechthoekige kerkruimte is van wit gestucte baksteen boven een paneellambrizering en heeft een houten vloer met decoratief uitgevoerde roosters van gietijzer in het middenpad en een houten tongewelf met vlakke, horizontale aanzetten. Deze rusten op korbelen die staan op kraagstukken en met elkaar zijn verbonden door middel van aan sleutelstukken bevestigde trekstangen. Deze zijn door middel van hangstijlen tevens aan het midden van het gewelf bevestigd, waaraan koperen kroonluchters hangen. In het tongewelf bevinden zich twee roosters met aan weerszijden een geschilderde zon. Aan weerszijden van het middenpad staat een rij met snijwerk versierde banken die onder het balkon (westzijde) omhoog lopen en daar zijn voorzien van zijschotten. Het balkon is bereikbaar door middel van een driedelige trap met een benedenkwart, tussenbordes en twee rechte steektrappen, voorzien van houten spijlen en trappalen. De deur tussen trap en balkon is een in het midden, onder een segmentboogvormige ontlastingsboog staande paneeldeur. Op het balkon staat een rij banken aan weerszijden van een middenpad. Ook hier een lambrizering aan de onderkant van de muren. De borstwering van het balkon is een houten balustrade met gedraaide balusters. Naast het balkondeur hangt een origineel psalmenbord. Aan de oostzijde van de kerkruimte staat de kansel met een ouderlingen/herenbank aan weerszijden. De kansel bestaat uit een rechthoekige kuip met panelen, gedraaide balusters, een gebogen trap met trappaal en snijwerk aan de aan de linker zijde tussen gecanneleerde pilasters staande panelen aan de rugzijde, een lijst met "LOOFT DEN HEER" onder een gekorniste, geprofileerde kroonlijst en een met de onderzijde van het orgel verbonden en tussen consoles staande houten koof, die vertikaal wordt geleed door "ribben". Rechts van het orgel bevindt zich een kleine, gebogen balustrade met gedraaide balusters. De herenbanken zijn voor een deel overhuifd door een plat dak met een uitkragende kroonlijst boven het entablement, dat wordt gedragen door gecanneleerde hoekkolommen. De banken zijn voorzien van deurtjes met koperen grepen. De orgelgalerij is bereikbaar via een in de lambrizering opgenomen deur rechtsachter in de kerk. In een halletje hierachter voert een smalle tweedelige steektrap naar een rondboogdeur voor de orgelgalerij. De tussen gecanneleerde pilasters en een geprofileerde kroonlijst staande paneeldeur naast de linker herenbank voert naar de consistorie. De consistorie bevindt zich in een lage, gepleisterde aanbouw links (aan de noordzijde) van de kerk en is van buiten af te bereiken via een deur met bovenlicht. De deur geeft in eerste instantie toegang tot een gang met links en deur naar een kamer, die de functie had van kantoor en kleedkamer van de predikant. Deze kamer heeft een stucplafond met profiellijsten en koofjes, een schoorsteenmantel met een hoog tegen de wand geplaatste boezem met een toog tussen twee rijkelijk bewerkte consoles. De kamer is de verbindende ruimte tussen de consistorie en de kosterswoning. Achter de deur aan het einde van de gang bevindt zich de consistorie. De hoge ruimte is voorzien van paneeldeuren naar de kerk, de gang en de genoemde voorkamer, paneellambrizeringen en een driedelig plafond met stucdecoraties, geprofileerde plafondhoeken met koofjes en in het midden een grote, tussen balken liggende lichtkap met roedenverdeling en een gietijzeren decoratie. Tegen de achterwand staat tussen de lambrisering een betegeld veld, dat is samengesteld uit tegels met bloemmotieven. Hoewel er hier geen sporen van een schouw of rookkanaal zijn te vinden heeft er waarschijnlijk een verwarmingselement gestaan. De toegang naar de kerk wordt gevormd door twee vlak achter elkaar geplaatste paneeldeuren.

Waardering

De kerk met consistorie is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de stedenbouwkundige waarde.

De kerk heeft cultuurhistorische waarde als een bijzondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling.

De kerk heeft architectuurhistorische waarde vanwege de voor de bouwtijd karakteristieke stilistische kenmerken, vanwege de samenhang tussen in- en exterieur en vanwege de bijzondere detaillering van in- en exterieur.

De kerk heeft stedenbouwkundige en ensemblewaarde vanwege de bijzondere situering in het beschermde stadsgezicht van Delft en vanwege de visuele en functionele samenhang met de kosterswoning en de poortdoorgang met bovenwoning.

De kerk is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het exterieur en het interieur.