Inleiding onderdeel 5.

De bij de historische buitenplaats Clingendael behorende TUINMANSWONING bevindt zich rechts van het toegangshek, aan het begin van de oprijlaan. Het woonhuis is gebouwd in 1914 in een sterk op de Engelse Cottage geïnspireerde stijl in opdracht van Baronnesse M.M. van Brienen.

Omschrijving

Vrijstaand pand op L-vormige plattegrond, bestaande uit een begane grond en een zolderverdieping, wordt gedekt door twee haaks op elkaar geplaatste rieten zadeldaken met een T-vormige noklijn. De nokken zijn afgedekt met rode nokvorsten. De nok van het dwars op de oprijlaan liggende dakdeel is iets hoger dan het andere, dat een klein wolfseind heeft en aan de rechter zijde concaaf gewelfd is. Aan de zijde van de oprijlaan heeft het dakschild een overstek, dat geschoord wordt door op betonnen neuten staande houten stijlen en een veranda met klinkerbestrating overdekt. Hierop sluit het dakschild van het haaks daarop geplaatste zadeldak aan, waarvan de uitkraging van het dakschild rust op getoogde en geschoorde stijlen en functioneert als luifel boven de entree. De rode bakstenen schoorsteen met uitgemetselde tandlijsten en openingen is voorzien van drie, met schubvormige daktegeltjes gedekte zadeldakjes. De samengestelde kap is voorzien van twee gebogen daklichten onder gewelfde, opgelichte dakdelen. De in vakwerk uitgevoerde gevels hebben een in kruisverband opgetrokken, hoge bakstenen plint, met trasraam onder een rollaag, afgedekt door regels van de vakwerkconstructie, waarin de onderdorpels van de vensters zijn opgenomen. Daarboven bestaan de gevels uit groen geschilderde houten schoren en stijl- en regelwerk, waartussen grijze stenen met een grove structuur zijn geplaatst. De rechtgesloten, grotendeels als kruis- of kloosterkozijn uitgevoerde, vensters hebben bovenlichten met roedenverdeling, voorzien van groen glas. De benedenramen zijn afgehangen met wit geschilderde luiken met rood geschilderd zandlopermotief. Van het haaks op de oprijlaan staande bouwdeel staan de zolderverdiepingen van de symmetrische kopgevels (type puntgevel) in overstand ten opzichte van de geveldelen eronder. De cordonlijst onder het uitkragende deel rust op een door voluten verlevendigde reeks consoles. Centraal op de begane grond bevindt zich een venster met kruiskozijn en op de zolderverdieping een kleiner venster met roedenverdeling. De westelijke langsgevel heeft rechts van het midden een rechthoekige erker onder een gewelfde dakrand en is aan de voorzijde voorzien van een kruiskozijn en aan de korte zijden van een kloosterkozijn. Links van de erker staat een klein venster met middenstijl. De achtergevel is voor een groot deel weggewerkt achter aanbouwen zodat alleen de onder een wolfseind staande top van het dwarse bouwdeel met zoldervenster nog zichtbaar is. De symmetrisch opgezette zuidelijke kopgevel heeft op de begane grond een venster en op de zolderverdieping een kleiner, onder het wolfseind staand venster. Rechts van de symmetrische gevelpartij bevindt zich een iets terugstaand geveldeel. In het INTERIEUR is de oorspronkelijke indeling in hoofdlijnen bewaard gebleven.

Waardering

De tuinmanswoning is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische-, de architectuurhistorische- en de ensemblewaarde:

- als een bijzonder onderdeel van een der belangrijkste 17de-eeuwse buitenplaatsen in de regio;

- als typologisch goed voorbeeld van een tuinmanswoning uit het begin van de 20ste eeuw in Engelse Cottagestijl, welke opvalt door het bijzondere materiaalgebruik en de detaillering;

- door de bijzondere situering bij de entree van de buitenplaats, als een bijzonder onderdeel van een historische buitenplaats en vanwege de visuele, functionele en ruimtelijke samenhang met overige onderdelen van de buitenplaats Clingendael;

- door de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het exterieur en deels ook van het interieur.