Omschrijving onderdeel 9: Voormalige ORANJERIE behorende tot de buitenplaats Eerde.

Ten zuidwesten van de huisplaats ligt in de voormalige moestuin een voormalige oranjerie. Het betrekkelijk smalle, langgerekte gebouw op rechthoekige plattegrond is opgetrokken uit rode baksteen en heeft een plat dak. De achter- en eindgevels worden geleed, respectievelijk ingekaderd, door gepleisterde, bakstenen pilasters op gietijzeren basementen en met een gietijzeren kapiteel in de Ionische orde. Rondom een hoofdgestel met tandlijst. De achtergevel (noord) is zeven traveëen breed; in de meest oostelijke travee een eenvoudige toegangsdeur. De hoofdingang bevindt zich in de westelijke eindgevel en bestaat uit een monumentale, hoge, dubbele paneeldeur met geprofileerde omlijsting. Het gevelvlak is gedecoreerd met siermetselwerk, uitgevoerd in gele baksteen. De oostelijke eindgevel is blind. Aan de zuidzijde bevindt zich een aankapping, welke grotendeels is uitgevoerd in glas. Aan de voorzijde meerruits vensters met kleine roedenverdeling op een lage gepleisterde borstwering; centraal een dubbele glasdeur naar de verdiepte tuin. Het glazen lessenaarsdak is recentelijk (XXd) vernieuwd en bestaat uit een raamwerk met rechthoekige roedenverdeling. Inwendig zeven gietijzeren kolommen met Ionische kapitelen, die het dak ondersteunen. De oranjerie dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw. Ten zuiden van de oranjerie een verdiepte tuin met flagstone-padenkruis, borders en perken, die in aanleg teruggaat tot 1920-1930. De vormgeving van de tuin is vermoedelijk geïnspireerd op ontwerpen van tuinarchitect L.A. Springer. Er bestaat een ontwerp van Springer voor deze tuin, maar dat is niet uitgevoerd.

Waardering

De voormalige ORANJERIE behorende tot de buitenplaats Eerde is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de ornamentele waarde;

- vanwege de kenmerkende laat-19de-eeuwse vormgeving met gietijzeren onderdelen;

- vanwege de kenmerkende ligging in de voormalige moestuin;

- vanwege de verdiepte tuin aan de zuidzijde, die onlosmakelijk met de oranjerie verbonden is;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.