Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer
530430
Complexnummer
530428 - De Haere
Inschrijving register
Kadaster deel/nr
82853/197
Internationaal kenteken
Nee
Kadastrale aanduiding
Olst F 5224
Olst F 5225
Olst F 5226
Olst F 5227
Olst F 5388
Olst F 5389
Olst F 5413
Olst F 5414
Olst F 2451
Olst F 3345
Olst F 5038
Olst F 2454
Olst F 410
Olst F 4405
Olst F 4398
Olst F 1474
Olst F 4469
Olst F 3317
Olst F 2450
Olst F 4403
Olst F 4803
Olst F 2602
Olst F 5039
Olst F 4402
Olst F 1466
Olst F 2448
Olst F 1457
Olst F 2707
Olst F 1509
Olst F 2593
Olst F 4404
Olst F 4400
Olst F 3344
Olst F 4728
Olst F 2706
Olst F 4408
Olst F 4726
Olst F 4406
Olst F 4401
Olst F 2601
Olst F 2455
Olst F 4407
Olst F 1470
Olst F 4727
Bij Haereweg 4, 8121 PJ te Olst

Omschrijving

Omschrijving onderdeel 2:

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG. De historische parkaanleg van De Haere kenmerkt zich door de grote schaal en door de verweving van fasen van de Nederlandse tuin- en landschapsarchitectuur: formele fase, fase in vroege landschapsstijl en fase in late landschapsstijl. De historische parkaanleg van De Haere gaat terug tot in de 18de eeuw nadat in 1767 de havezate door vererving in het bezit kwam van Jan van Suchtelen, kapitein van de gardes te voet en burgemeester van Deventer, gehuwd met Josina Cecilia van Buren. Jan van Suchtelen laat het huis ingrijpend verbouwen en heeft een park in formele stijl laten aanleggen. Op de kaart van De Haere door H. van Hooff uit 1781 ligt het huis en rechthoekig omgrachte huisplaats in een sterk oost-west georiënteerd raster van lanen met een drietal naar het westen toe taps toelopende lanen waarvan de centrale op de as van het huis gelegen laan wellicht de toegangslaan vormde: achter het huis zette deze centrale zichtlaan zich voort tot aan de Bockhorsterweg (oostzijde) en ook de meest zuidelijk gelegen laan was volgens de kaart van Van Hooff aan de achterzijde van het huis tot aan de Bockhorsterweg doorgetrokken. Het Kadastraal Minuutplan geeft aan dat de huidige beplanting van laanbomen langs de Bockhorsterweg toen al bestond. Voorts geeft het Kadastraal Minuutplan uit 1822 een formeel lanenpatroon aan, dat ontsprong uit de meest noordelijke laan en dat een wandeling vormde rondom de even ten noordwesten van het huis gelegen heuvelpartij. Laatstgenoemd lanenpatroon is geheel bewaard, evenals de meest zuidelijke laan, voorzover het het gedeelte achter het huis tot aan de Bockhorsterweg betreft. De centrale zichtas aan de achterzijde van het huis is omstreeks 2000 gereconstrueerd. De kaart van Van Hooff uit 1781 vertoont voorts een vijverpartij aan de westzijde van het park ter plaatse van de huidige vijverpartij in landschapsstijl. Wellicht was in 1781 reeds een begin gemaakt met deze vergraving, waarschijnlijker echter betreft het de aanwezigheid van een wiel. In de periode 1781 -1822 werd deze vijver tot de huidige nog bewaard zijnde royale vijverpartij in landschapsstijl vergraven. Ook de ruime bosaanleg met wandelpaden, waar deze vijverpartij onderdeel van uitmaakt en die tot de Hengforderweg reikt, was toen reeds geheel aanwezig, zo blijkt uit het Kadastraal Minuutplan en de erbij behorende Oorspronkelijke Aanwijzende Tafels. Deze veranderingen hebben plaatsgevonden in de tijd dat De Haere in het bezit was van Arnold Jan Bernard van Suchtelen, burgemeester van Deventer en lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal. Het Kadastraal Minuutplan geeft voorts aan dat het formele lanenstelsel van 3 taps toelopende lanen aan de westzijde van het huis in 1822 grotendeels was verdwenen. De zuidelijke van deze drie lanen was verworden tot een wandelpad. De zichtlaan aan de achterzijde van het huis vormde toen waarschijnlijk de oprijlaan. Wellicht nog in de periode van Arnold Jan Bernard van Suchtelen, die in 1840 de buitenplaats verkocht aan Julie Adrienne Mittendorf, of in de periode van laatstgenoemde eigenaar, werd de noordelijke van de drie taps toelopende lanen ten westen van het huis, als toegangslaan in gebruik genomen, zij het dat de laan niet het strakke profiel kreeg als voorheen. Vermoedelijk was het verhoogde grondprofiel, waarover de laan oorspronkelijk verliep, bewaard gebleven en deze vormt de basis van deze vernieuwde in enigszins informele trant aangelegde toegangslaan, die tot op heden bewaard is gebleven. De laan staat aangegeven op de Topografische en Militaire kaart uit 1847, waarop ook te zien valt dat het weiland aan de westzijde van het huis door aanplant van boomgroepen al de allure had van een parkweide in landschapsstijl. In de laatste kwart van de 19de eeuw, toen de buitenplaats in bezit was van Pierre Gustave Voûte onderging de parkaanleg een ingrijpende wijziging. Tussen 1882 (kaart) en 1901 (overlijden Pierre Gustave Voûte) werd aan de voorzijde van het huis de ruime parkweide met boomgroepen in landschapsstijl aangelegd, waarbij vanuit het huis het huidige magistrale doorzicht over de weilanden in westelijke en zuidwestelijke richting werd geschapen. Het zicht eindigt op de dijk (Rijksstraatweg). Voorts werd de reeds aanwezige vijverpartij in landschapsstijl aan de westzijde van het park in een ruime curve in de richting van het huis doorgetrokken tot de slotgracht, waarbij de aanleg van de gracht werd verlandschappelijkt. De oorspronkelijke noordelijke formele laan werd vanaf het huis in flauwe curven tot aan de Bockhorsterstraatweg doorgetrokken. Voorheen was dat niet mogelijk gezien de aanwezigheid van de boerderij Graskamp tussen deze laan en de Bockhortserstraatweg. Na de afbraak van de boerderij werd het erf bij de parkaanleg van De Haere getrokken. Welke tuinarchitect bij deze veranderingen in het park in de tweede helft van de 19de eeuw betrokken is geweest is (nog) niet bekend. In de jaren '60 van de 20ste eeuw werd in verband met de onder dreiging van de Koude Oorlog aangelegde IJssel-linie de hoofdoprijlaan en één der weilanden ten noorden van het huis een stukje verhoogd, zoals in het veld te zien is.

Waardering De HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG, behorende bij de historische buitenplaats De Haere is in cultuurhistorisch opzicht van algemeen belang

- vanwege de historische gelaagdheid van het park met lagen uit de 18de eeuw, begin 19de eeuw en uit de tweede helft van de 19de eeuw;

- vanwege de gaafheid;

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de schoonheidswaarde.

Dit monument maakt onderdeel uit van complexnummer 530428. Hier vindt u meer informatie over het complex en de bijbehorende monumenten.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie Hoofdcategorie Subcategorie Functie Verbijzondering Toelichting
Ja Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen Historische aanleg

Bouwtypen

Hoofdcategorie Subcategorie Bouwtypen Toelichting
Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen Landschappelijke tuin

Bouwstijlen

Bouwstijl Zuiverheid Toelichting Rijksmonumentnummer
Landschapsstijl
invloeden