Inleiding

Het COMPLEX van de voormalige MODELBOERDERIJ 'Vinkenhoef', bestaande uit een DIRECTEURSWONING, een ZUIVELHUIS, een VEESTAL en een vermoedelijk ouder TOEGANGSHEK, is tussen 1903 en 1905 in eclectische stijl met invloeden vanuit de Chaletstijl en de Art Nouveau gebouwd naar ontwerp van architect H.H. Kramer (1850-1934) uit Leeuwarden. Opdrachtgever was de heer J.K. Knottenbelt. Het woonhuis 'Vinkenhoef' met remise is in 1903 tot stand gekomen na de afbraak van een bestaand woonhuis met onbekende bouwdatum. Uit die periode resteren nog een aan de noordzijde gelegen, niet toegankelijke ijskelder en een bij de veestal staande hooiberg met houten roeden.

Voor de bouw van de veestal in 1905 is een 'waschhok' en een stal voor het pluimvee (vogelhuis) afgebroken en verplaatst. De boerderij is afgebroken en verwijderd na voltooiing van de veestal. Een deel van de materialen afkomstig uit de afbraak is hergebruikt. In hetzelfde jaar is het zuivelhuis voltooid.

In de periode 1905-1920 zorgde de 'Vinkenhoef' voor de hygiënische verwerking van verse melk. De melk van de koeien, ondergebracht in een schone, betegelde veestal werd in het nabijgelegen zuivelhuis gekoeld en op hygiënische wijze in flessen gedaan. De opdrachtgever, de heer Knottenbelt, woonde in de villa de 'Vinkenhoef'. Omstreeks 1920 is het bedrijf failliet gegaan, waarna het is verkocht aan een andere eigenaar. Momenteel is het complex verdeeld over verschillende eigenaren die de objecten gebruiken als woonhuis.

De architect H.H. Kramer (1850-1934), geboren te Woudsend en overleden te Leeuwarden, bracht zijn jeugd door in Woudsend en Makkum. Nadat hij in de leer was geweest bij een timmerman, de architect Brandsma uit Harlingen en een aannemer te Leeuwarden, vertrok hij naar Amsterdam. Hij bezocht daar de Academie voor beeldende kunsten en in Brussel de Academie des Beaux Arts. Hij werd lid van de Société centrale des architects waar hij meewerkte aan het tijdschrift L'Emulation. Omstreeks 1880 keerde hij terug naar Leeuwarden waar hij vele opdrachten kreeg voor de bouw van landhuizen, villa's, restauraties van kerken, boerderijen en fabrieken in en buiten Leeuwarden.

Omschrijving

De vrijstaande objecten zijn gesitueerd aan de westzijde van de Amersfoortsestraat, op een terrein dat gedeeltelijk door water is omgeven. Het complex bestaat uit de volgende onderdelen:

1 directeurswoning

2 zuivelhuis

3 veestal

4 toeganshek

Waardering

Het door architect H.H. Kramer in opdracht van de heer J.K. Knottenbelt gebouwde complex - bestaande uit de woning (1903) met remise, de voormalige zuivelhuis (1905), de veestal (1905) en het toegangshek - is van algemeen belang vanwege zijn architectuurhistorische waarde als een zeldzaam voorbeeld van een goed bewaard gebleven hygiënische melkinrichting, ontworpen in een eclectische stijl. Het complex is zorgvuldig gedetailleerd met tegels van onder andere de Koninklijke Tichelaar uit Makkum en de 'Holland' uit Utrecht. Het complex kent een hoge ensemblewaarde, aangezien alle onderdelen van deze melkinrichting nog aanwezig zijn. Het complex is van cultuurhistorische waarde als zeldzaam voorbeeld van een goed bewaard gebleven modelboerderij, die kenmerkend is voor de hygiënische verwerking van melk in Nederland in de periode 1880-1920.